dẫn từ ngày đầu Cách mạng tháng Tám (1945), Nguyễn Sáng trở thành hạt
nhân nòng cốt trong hoạt động âm nhạc của tù nhân Côn Đảo. Ca khúc
Ngày giải phóng được anh sáng tác tại Khám 5 Banh I trong những ngày
vận động thành lập Liên Đoàn đã củng cố niềm lạc quan cách mạng cho tù
nhân Côn Đảo. .
Ở hầu hết các khám, tù kháng chiến đã đoàn kết được với tù tư pháp
(thường phạm). Một số tư pháp giác ngộ lợi ích chung của tù nhân và phục
tùng sự lãnh đạo của tập thể đã được cử vào Ban chấp hành, được bầu làm
chủ tịch hoặc đại diện. Riêng Sở Lưới, nhóm tù tư pháp do Tô Minh Nhật
tức Mười Võ Sĩ cầm đầu vẫn gây khó khăn cho việc bầu ban chấp hành.
Nhật ấm ức vì bị tù kháng chiến đánh đổ khi làm cặp rằng ở Khám Lớn Sài
Gòn. Trước tình hình đó, Ban lãnh đạo Hội nghị lâm thời đã bố trí anh
Phạm Trọng Hồng mãn hạn điều trị ở nhà thương được về làm ở kíp xe chỉ
- vá lưới, góp phần xây dựng tổ chức tù nhân ở Sở Lưới.
Phạm Trọng Hồng có biệt hiệu là Hồng Năm Căn, Hồng Võ Sĩ, nổi tiếng
trong những trận đụng độ với tù tư pháp ở Khám Lớn Sài Gòn. Khi ở Sở
rẫy An Hải (đầu 1948), anh đã có kinh nghiệm hoà giải với tù tư pháp, liên
kết được với Bảy Lửa để xây dựng Ban chấp hành tù nhân ở đó. Về Sở
Lưới, anh cùng Hà Triệu Quý xây dựng khối đoàn kết tù nhân, đồng thời
tranh thủ được Tám Gáo là cặp rằng phó, Ba Đạt (dân anh chị, ở Tân Định),
Ba Hạnh (dân anh chị ở Cầu Muối) và tổ chức hoà giải với Tô Minh Nhật.
Ban chấp hành tù nhân Sở Lưới đã được bầu: Tô Minh Nhật là chủ tịch
kiêm đại diện; Phạm Trọng Hồng là phó, phụ trách tổ chức nội bộ; Hà
Triệu Quý là thư ký.
Đoàn kết giữa tù kháng chiến và tù tư pháp là nhân tố quyết định thành
công trong việc bầu ra Liên Đoàn tù nhân Côn Đảo. Tù kháng chiến đã cảm
hoá tù tư pháp bằng nhiều cách. Nhưng quan trọng hơn cả là cảm hoá bằng
chính đạo đức, nhân cách của người tù kháng chiến; cảm hoá bằng sức
mạnh độc lập tự do của một dân tộc đang gan góc chống ngoại xâm.
Tư Ba Đào khi làm cặp rằng Khám 3 - Khám Lớn Sài Gòn đã được các
đồng chí Vũ Huy Xứng và Phan Trọng Bình giác ngộ. Tư Ba Đào thường
