gửi văn thư 0557/ca/Mil ngày 29-12-1953 cho thiếu tá Thômát (Thomas,
đặc trách công tác bên cạnh Thủ hiến Nam Việt Nam) để lưu ý việc đánh
giá tù kháng chiến như sau: “(...) Trong số họ, có rất nhiều người có tư
cách; vì họ đã biết phải dấn thân cho một lý tưởng mà họ tin là cao cả;
những Việt Minh này một khi đã được cải tạo theo lý tưởng quốc gia, họ rất
có thể trở thành những người rất hữu ích cho dân tộc Việt Nam
Văn thư còn hướng dẫn các kiểu lung lạc, bịp bợm để người tù chịu làm
tay sai, cầm súng đánh thuê cho chúng. Nhiều tên nhân viên phòng nhì
Pháp đã được phái đến các trại tù, cùng với đại diện của chính quyền bù
nhìn tiến hành bắt lính. Chúng chọn và gọi từng người lên văn phòng đặt
vấn đề, ai đồng ý, chúng sẽ trả tự do ngay và sung vào lính. Nếu là sĩ quan,
chúng hứa sẽ giữ nguyên quân hàm, chức vụ trong quân đội ngụy. Nhưng
tất cả họ đều tẩy chay việc đi lính và hiến máu cho Pháp; thực hiện đúng
khẩu hiệu của Đảo ủy đề ra là không một người đi lính, không một giọt
máu cho giặc Pháp.
Trong lúc chiến dịch Điện Biên Phủ đang gần ngày thắng lợi, Đảo ủy chỉ
đạo tổ chức kỷ niệm ngày Quốc tế Lao động 1-5-1954 trên toàn đảo. Tổng
đại diện tù binh đã báo cho Giám đốc nhà tù biết để giữ thế hợp pháp.
Ở giữa Banh III, tù nhân dựng một quả cầu lớn, đường kính 3 mét, khung
bằng tre, bồi giấy xi măng. Quả cầu có hình đôi chim bồ câu ngậm dải lụa
đào trên nền bốn biển năm châu và khẩu hiệu “HÒA BÌNH THẾ GIỚI
MUÔN NĂM” bằng tiếng Việt và tiếng Pháp. Đêm văn nghệ của tù binh
Liên khu I có nhiều bài hát vừa sáng tác trong tù như Không đi lính, Không
hiến máu, của nhạc sĩ Đẩu. Điệu múa Tam tam chế do Ban văn nghệ của
Đội quân ngầm dàn dựng và biểu diễn rất đẹp mắt, thể hiện tình đoàn kết
chiến đấu của người chiến sĩ quân đội nhân dân. Thực ra đó là những động
tác cơ bản trong chiến thuật bộ binh do Ban tham mưu quân sự đã soạn cho
anh em luyện tập với cây súng gồ.
Chiều 7-5-1954, qua rađiô, Đảo ủy được tin quân ta toàn thắng ở Điện
Biên Phủ. Tối ấy các khám đều liên hoan mừng chiến thắng. Đảo ủy tiến
hành lập danh sách toàn thế tù nhân, phân loại cán bộ, đảng viên, chuẩn bị
