Các điểm tập trung đều có hàng rào kẽm gai có lính bảo an, công an, mật
vụ và trật tự an ninh uy hiếp. 12 tên cán bộ cải huấn, hầu hết là số đầu hàng
phản bội đã từng được Dương Văn Hiếu đào tạo chia làm 4 tốp, thuyết trình
“chuyển hướng”. Từ dinh Tỉnh trưởng, Ban chỉ huy chiến dịch theo dõi
diễn biến tại các địa điểm và chỉ đạo qua máy bộ đàm.
Nhận thấy trình độ của bọn cán bộ cải huấn còn non yếu, chưa ứng phó
được sự chất vấn của tù chính trị, 2 tên đầu sỏ Nguyễn Văn Y và Dương
Văn Hiếu đã trực tiếp xuống các địa điểm, luân phiên thuyết trình vào ngày
2-4-1960. Vừa tác động tinh thần, chúng vừa dùng vũ lực uy hiếp. Ai tỏ
thái độ chống đối là chúng bắt giữ, khai thác rồi cách ly tại Chuồng Cọp.
Ngày thứ 3 của chiến dịch, chúng dồn số tù nhân còn lại ở ba địa điểm về
Hí Viện. Nắm được diễn biến tư tưởng của những tù nhân vừa ly khai, địch
đánh trúng vào tâm lý muốn chuyển hướng đấu tranh lúc đó. Nguyễn Văn
Y, Tổng quản đốc các trung tâm cải huấn đã dùng từ “chuyển hướng”, “qua
Trại II” thay cho khái niệm “ly khai” có vẻ nặng nề về chính trị. Hắn nói:
“Theo chủ nghĩa nào là quyền tự do của các anh. Tôi chỉ yêu cầu các anh
qua Trại II để chúng tôi có thể đề nghị lên Chính phủ thả các anh về. Như
vậy tôi thực hiện được chính sách nhân đạo mà các anh cũng không sứt mẻ
gì về lý tưởng, lại được sum họp gia đình”.
Sau hơn ba năm đấu tranh, trực diện chống li khai, chống tố cộng, tù
chính trị Trại I đã chịu nhiều hi sinh, tổn thất. Bảo vệ khí tiết là lập trường
nguyên tắc, song về hình thức đấu tranh, nhiều người đã đưa ra quan điểm
chuyển hướng đấu tranh, lùi một bước để bảo vệ cán bộ. Nếu cứ tiếp tục
trực diện chống ly khai thì kẻ thù có thế tiêu diệt hết lực lượng trung kiên
của Đảng. Trước nguy cơ tan vỡ không tránh khỏi, những đồng chí có trách
nhiệm ở Trại I đã nhanh chóng thảo luận, nhận định tình hình và truyền
miệng những ý kiến chỉ đạo sau:
1. Địch có thể dùng hộ máy khủng bố khổng lồ, dùng bạo lực để đánh
bức số tù nhân Lao I qua Lao II, nhưng chúng sẽ phải trả giá đắt, phơi trần
bản chất chế độ phát xít bạo tàn và vĩnh viễn không thể chinh phục được
