Nga… còn xuất hiện thêm nhiều nước mới có thuộc địa như Mỹ, Đức, Ý,
Nhật…
Phác họa quá trình phát triển của chủ nghĩa tư bản trong khoảng 30 -
40 năm cuối thế kỷ XIX, Lênin chỉ ra rằng: “1. Những năm 60 và những
năm 70, cạnh tranh tự do phát triển đến tột điểm. Các công ty độc quyền
chỉ là mầm mống chưa rõ rệt lắm. 2. Sau cuộc khủng hoảng năm 1873 là
thời kỳ những cácten phát triển rộng rãi, nhưng những cácten vẫn còn là
ngoại lệ. Chúng vẫn còn chưa được ổn định. Chúng vẫn còn là một hiện
tượng nhất thời.
3. Thời kỳ phồn vinh cuối thế kỷ XIX và cuộc khủng hoảng trong
những năm 1900-1903: những cácten trở thành một trong những cơ sở của
toàn bộ đời sống kinh tế. Chủ nghĩa tư bản đã biến thành chủ nghĩa đế
quốc.”
II - SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ ĐẦU THẾ KỶ
XX
1. Sự hình thành các tổ chức lũng đoạn
Thời kỳ phồn vinh cuối thế kỷ XIX và cuộc khủng hoảng kinh tế năm
1900-1903 được coi là cái mốc chung của bước ngoặt sang chủ nghĩa đế
quốc. Sự tiến bộ về kỹ thuật đầu thế kỷ XX đẩy mạnh tốc độ phát triển kinh
tế. Động cơ điện thay thế cho máy hơi nước, việc sản xuất thép bằng
phương pháp sử dụng vônphram dẫn tới một bước tiến lớn trong ngành cơ
khí, các ngành công nghiệp mới phát triển: điện khí, hóa học, ôtô… Tổng
sản lượng công nghiệp tăng lên rõ rệt, thường gấp từ 1,5 - 3 lần. Các công
ty lũng đoạn xuất hiện rất nhiều và nhanh.
Ở Đức, xanhdica than Ranh-Vetxphali đã thu hút 20 xí nghiệp trong
khoảng từ 1893-1902 và đến năm 1910 nắm 95,4% việc khai thác than
trong vùng Rua. Hai độc quyền diện “Ximen Hanxcơ” và “Tổng công ty
điện khí” (A.E.G) tập trung 213 ngành điện. Tơrơt dầu lửa Xtanda của Mỹ
