xâm nhập của tư bản nước ngoài. Họ đòi quyền bình đẳng nam nữ, đòi tự
do về thân thể và bất khả xâm phạm về tài sản, chấm dứt chế độ chuyên
quyền, độc đoán. Họ đòi đuổi tư bản nước ngoài ra khỏi đất nước, tịch thu
tài sản đem chia cho nhân dân. Họ đề ra những yêu sách phù hợp với quyền
lợi thương nhân: đánh thuế cưỡng bức chung đối với mọi người kể cả
người nước ngoài, giữ bí mật các tài liệu thương mại, thừa nhận việc cho
vay lấy lãi là chính đáng, các nhà buôn được giao dịch với nước ngoài, tổ
chức trạm bưu điện tốt hơn nữa và thống nhất hệ thống tiền tệ… Năm
1847, Ali Môhamét bị bắt, khi cuộc khởi nghĩa lên đến cao trào thì ông bị
giết (1850). Tuy vậy, phong trào Babít vẫn tiếp tục lan rộng ở các thành phố
Bacpharut Denjan. ở thủ đô Têhêran, các tín đồ Babít vẫn tiếp tục hoạt
động bí mật.
Cuộc khởi nghĩa Babít là một phong trào chống phong kiến và tư bản
nước ngoài, có nhiều yêu sách tiến bộ đối với tình hình Ba Tư khi đó.
Nhưng nó chỉ thu hút một bộ phận nông dân gần thành phố chứ chưa phát
động được lực lượng đông đảo ở nông thôn, không đề ra được cương lĩnh
chống tư bản nước ngoài rõ rệt. Dưới màu sắc tôn giáo, nó mang nhiều điều
mê tín, gây lòng tin mù quáng vào “thế giới bên kia”. Trong số những
người Babít, đã xuất hiện phái “Bêha” (do Bêha Un cầm đầu) đại diện cho
lợi ích của bọn mại bản liên hệ với chủ nghĩa tư bản nước ngoài. Năm
1852, phong trào Babít bị thất bại.
II. SỰ XÂM NHẬP CỦA TƯ BẢN PHƯƠNG
TÂY ĐÃ BIẾN BA TƯ THÀNH MỘT NƯỚC
NỬA THUỘC ĐỊA
1. Chủ nghĩa thực dân phương Tây tăng cường xâm nhập Ba
Tư
Sau khi cuộc khởi nghĩa Babít bị dập tắt, Thù tướng đầu tiên của Ba
Tư là Taghi Khan dự định tiến hành một số cải cách nhưng bị phái phong
