biểu mang tính chất dân chủ tiến bộ. Hoạt động mạnh mẽ nhất là Hội đồng
tỉnh Têbridơ.
Trước sự phát triển của phong trào dân chủ, tầng lớp tư sản địa chủ
chiếm đa số trong Quốc hội lo lắng, có thái độ đối lập với các yêu sách của
quần chúng và các hoạt động cách mạng. Bộ phận tăng lữ, địa chủ tự do và
tư sản nhanh chóng ngả sang phe phản động. Trước sự phân hóa đó, nhà
vua liền tập hợp các lực lượng phong kiến chống lại phong trào quần
chúng. Tháng 5-1907 vua khước từ việc ký bản dự án về “Điều bổ sung đạo
luật cơ bản” là sắc luật nhằm hạn chế hơn nữa quyền lực của nhà vua, tuyên
bố những quyền bình đẳng trước pháp luật, thực hiện chế độ phân lập ba
quyền: lập pháp, hành pháp và tư pháp. Thái độ ngoan cố của vua Môhamét
Ali làm bùng lên một làn sóng phản đối mới. Biểu tình và bãi công lại nổ ra
ở các thành phố. Phong trào đấu tranh mùa thu năm 1907 đã buộc nhà vua
phải thừa nhận “Điều bổ sung”, đánh dấu thắng lợi giai đoạn thứ hai của
phong trào. “Điều bổ sung” trở thành phần quan trọng của hiến pháp Ba
Tư.
3. Sự can thiệp của bọn đế quốc và âm mưu phục hồi của
phong kiến
Thực dân Anh muốn lợi dụng phong trào cách mạng để gạt bỏ ảnh
hưởng của đế quốc Nga, nên đưa ra chiêu bài ủng hộ phong trào đòi hiến
pháp và quốc hội, đưa quân đến vùng ven biển Ba Tư. Thực ra, chúng vẫn
chủ trương duy trì chế độ phong kiến để có thể tăng cường xâm nhập hơn
nữa vào Ba Tư. Đế quốc Nga đang lúng túng vì cuộc cách mạng 1905 ở
trong nước, lại vừa thất bại trong cuộc chiến tranh với Nhật nên chưa thể
can thiệp vũ trang vào Ba Tư. Đức cũng nhảy vào thị trường này, nhúng tay
vào đời sống chính trị với luận điệu giả dối là chỉ “kinh doanh một cách
hòa bình” mà thôi. Mâu thuẫn giữa các đế quốc dẫn tới sự thỏa hiệp Anh-
Nga (1907) quy định việc phân chia khu vực ảnh hưởng ở Ba Tư: Anh ở
phía nam, Nga ở phía bắc và giữa là một khu trung lập.
