phóng nông dân khỏi sợi dây ràng buộc cổ truyền của những nghĩa vụ
phong kiến, tạo nên một tầng lớp nông dân tiểu tư hữu đông đảo, mở đường
cho nền kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh mẽ. Và do đó, chế độ tư
bản chủ nghĩa đã xác lập trong tất cả các lĩnh vực của đời sống. Nó trở
thành cuộc cách mạng có ảnh hưởng lớn trong phạm vi châu Âu và có ý
nghĩa lớn lao đối với thời đại.
2. Trong cuộc cách mạng đó, do địa vị kinh tế và xã hội quy định mà
giai cấp tư sản là giai cấp thực tế đã lãnh đạo phong trào. Nhưng chỉ có tinh
thần dũng cảm, kiên cường, ý chí bất khuất của quần chúng nhân dân, cách
mạng mới có thể thắng lợi. Quần chúng nhân dân lao động chính là người
chủ động, là lực lượng chủ yếu trong các biến cố lịch sử 14-7-1789, 5 và 6-
10-1789, 10-8-1792, 31-5 và 2-6-1793, là đội quân xung kích tiến hành đấu
tranh quyết liệt, cách mạng lại bước lên một bước mới cao hơn. Ba giai
đoạn của cuộc cách mạng chính là ba bậc thang thể hiện con đường phát
triển của nó từ thấp đến cao, theo chiều hướng đi lên mà nền chuyên chính
Giacôbanh là đỉnh cao nhất.
Sở dĩ như vậy, chính là vì những người Giacôbanh, trong một mức độ
đáng kể, đã nhìn thấy và biết phát huy lực lượng của quần chúng. Sự tham
gia của quần chúng là cơ sở và điều kiện tồn tại của nền chuyên chính, của
khối liên minh.
3. Cuộc cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỷ XVIII có tác dụng rất to
lớn nhưng không khỏi mang tính chất hạn chế. Cách mạng tư sản Pháp
không hề có ý định tiêu diệt chế độ bóc lột mà vẫn tiếp tục duy trì chế độ tư
hữu, không giải phóng hoàn toàn người lao động khỏi ách áp bức giai cấp.
Song dẫu sao, đó cũng là một sự kiện lịch sử trọng đại, có ý nghĩa lớn lao
đối với sự phát triển của nước Pháp cũng như của thế giới.
IV- NỀN THỐNG TRỊ CỦA GIAI CẤP TƯ SẢN
PHẢN CÁCH MẠNG
