Tháng 11 năm 1842, Ăngghen sang nước Anh, dọn đến Mantretxtơ là
một trung tâm công nghiệp lớn, làm công cho một hiệu buôn giàu, có phần
vốn của cha. Ở đó, Ăngghen đi thăm các khu nhà bẩn thỉu của công nhân,
trông thấy tận mắt tình trạng khốn cùng và những nỗi đau khổ của họ. Ông
tìm đọc các tài liệu, báo cáo, thống kê, nhận định của những người trước về
giai cấp công nhân Anh. Từ đó, ông bắt tay vào xây dựng tác phẩm Tình
cảnh của giai cấp lao động ở Anh.
Tháng 8 năm 1844, Ăngghen đến Pari để gặp Mác. Lần gặp đầu tiên
diễn ra vào cuối tháng 11-1842 ở tòa soạn Báo sông Ranh. Hai ông hoàn
toàn nhất trí với nhau về những vấn đề quan trọng nhất. Khi đó hai ông đã
chuyển từ chủ nghĩa duy tâm sang chủ nghĩa duy vật, từ chủ nghĩa dân chủ
cách mạng sang chủ nghĩa cộng sản khoa học.
Quá trình cộng tác của hai ông trong việc nghiên cứu đã tạo ra những
tiền đề lý luận cho chủ nghĩa xã hội khoa học. Tổng kết nguồn gốc của học
thuyết Mác, Lênin chỉ ra rằng: “Nó là người thừa kế chính đáng của tất cả
những cái tốt đẹp nhất mà loài người đã tạo ra hồi thế kỷ XIX - đó là triết
học Đức, kinh tế chính trị học Anh và chủ nghĩa xã hội Pháp”.
Trong khi xây dựng nền tảng đầu tiên cho học thuyết cộng sản khoa
học, Mác và Ăngghen rất chú ý tới công tác tuyên truyền và xây dựng tổ
chức trong phong trào công nhân.
Trong phong trào công nhân khi đó, chủ nghĩa xã hội không tưởng tiểu
tư sản của Vaitơlinh được phổ biến rộng rãi. Tổ chức “ Đồng minh những
người chính nghĩa” chịu ảnh hưởng của tư tưởng Vaitơlinh được thành lập
ở Pari năm 1836. Thành phần ban đầu gồm những người Đức lánh nạn,
phần đông là thợ may. Sau đó, nó thu nhận những người thợ thủ công nhiều
nước và phát triển chi nhánh sang Anh, Đức, Thụy Sĩ, Nga, Hung, Tiệp,
Nam Tư, Hà Lan… Mác và Ăngghen từ chối không tham gia Đồng minh vì
không tán thành khuynh hướng hoạt động của nó, nhất là đối với những
hoạt động có tính chất âm mưu của tổ chức này. Song hai ông vẫn thường
