thống nhất nước Đức trở thành vấn đề trung tâm, đòi hỏi phải giải quyết
cấp bách.
Do đó, vấn đề cơ bản của sự phát triển chủ nghĩa tư bản Đức là vấn đề
thị trường dân tộc, tức là vấn đề thống nhất đất nước. Và việc thống nhất
Đức có thể thông qua hai con đường hoàn toàn khác nhau, hoặc bằng một
cuộc cách mạng do giai cấp vô sản lãnh đạo, thành lập một nước cộng hòa
bao gồm tất cả các bang ở Đức, hoặc bằng các cuộc chiến tranh của triều
đình Phổ, tăng cường bá quyền của quý tộc Phổ trong nước Đức thống
nhất.
1848-1871 thời kỳ đấu tranh giữa hai con đường thống nhất: con
đường “từ dưới lên” là con đường cách mạng của quần chúng và con
đường “từ trên xuống” là con đường chiến tranh vương triều phản cách
mạng do giai cấp quý tộc phong kiến gioongke là tư sản tiến hành. Giai cấp
công nhân Đức còn đang trong quá trình hình thành, lực lượng phân tán nên
chưa thể lãnh đạo công cuộc thống nhất đất nước. Hai quốc gia lớn là Áo
và Phổ tranh chấp nhau, đều muốn giữ địa vị lãnh đạo nước Đức thống nhất
sau này.
2. Quá trình thống nhất nước Đức
Ốttô phon Bixmac (1815-1898) làm Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ
Ngoại giao Phổ, người đại diện cho quan điểm và quyền lợi của tầng lớp
gioongke, thực hiện chính sách liên minh chặt chẽ giữa địa chủ quý tộc và
đại tư bản. Bixmac ủng hộ đặc quyền của tầng lớp địa chủ quý tộc, tăng
cường vương quyền và đồng thời quan tâm đến quyền lợi của giai cấp tư
sản. Bixmac theo chủ nghĩa dân tộc Phổ, đặt nước Phổ đứng đầu quốc gia
Đức chủ trương dùng bạo lực để chống Áo và các nước khác cản trở việc
thống nhất nước Đức. Ông ta tuyên bố Biên giới Phổ theo hiệp nghị Viên
không phù hợp với sự tồn tại của một chính phủ vững mạnh nữa. Những
vấn đề lớn của thời đại không thể quyết định bằng diễn văn hay biểu quyết
