Dù rằng nền Đế chế II đã chi tiêu cho quân đội một món tiền khổng lồ,
nhưng vì thiếu kế hoạch, tổ chức hỗn loạn và chỉ huy tồi nên bị thất bại.
Quân đội Pháp thua hết trận này đến trận khác. Có 2 đạo quân lớn thì một
bị vây hãm trong pháo đài Métdơ, một bị dồn về Xơđăng. Ngày 2-9,
Napôlêông III kéo cờ trắng trên thành Xơđăng và cùng với 4 ngàn quân bị
bắt làm tù binh. Sau khi nghe tin này, ngày 4-9-1870 nhân dân Pari căm
phẫn đã tự phát nổi dậy tràn vào dinh Buốcbông hô lớn: “Phế truất hoàng
đế”, “Nước Pháp muôn năm”, “Cộng hòa muôn năm”, đòi thành lập chế độ
cộng hòa và tổ chức bảo vệ Tổ quốc. Nền Đế chế II sụp đổ. Chiều ngày 4-9
một chính phủ lâm thời tư sản được thành lập lấy tên là “Chính phủ vệ
quốc”. Trong chính phủ có những người cộng hòa tư sản, phần nhiều thuộc
phái hữu, và có cả những phần tử bảo hoàng nữa. Tướng Tơrôsuy, nguyên
thống đốc Pari có xu hướng bảo hoàng được cử làm bộ trưởng chiến tranh
và đứng đầu chính phủ mới.
Sau khi ở Pháp đã tuyên bố thành lập nước cộng hòa, nhân danh Quốc
tế I, Mác lại gửi lời kêu gọi thứ hai cho công nhân toàn thế giới. Mác kêu
gọi công nhân Đức hãy buộc chính phủ Phổ ký hòa ước với nước Cộng hòa
Pháp không có điều kiện thôn tính đất đai và không bắt bồi thường chiến
phí. Mác cũng giải thích cho công nhân Pháp thấy rằng “Chính phủ vệ
quốc” là chính phủ thù địch với nhân dân Pháp, nhưng nhận định rằng
trong điều kiện lúc đó, chưa thể lật đổ được chính phủ ấy ngay tức khắc khi
quân thù còn đang ở cửa ngõ Pari.
Sau thất bại của Pháp ở Xơđăng, đường về Pari bỏ ngỏ, quân đội Phổ
tiếp tục tiến vào thủ đô nước Pháp. Khi quân Phổ tiến về Pari và bao vây
thành phố ngày 19-9 thì việc phòng ngự không phải không còn có hiệu lực
vì ở Pari còn có 246.000 vệ binh biệt động và thủy quân, 125.000 vệ quốc
quân sẵn sàng chiến đấu. Nhân dân yêu nước và dũng cảm muốn chiến đấu
đến cùng để quét sạch quân Đức, sống chết bảo vệ thủ đô. Nhiều ủy viên
của chi nhánh Quốc tế ở Pari đều có mặt trong các tiểu đoàn vệ quốc. Giai
cấp tư sản thù ghét quân Đức, nhưng lại sợ quần chúng nhân dân và quân
Vệ quốc. Giai cấp tiểu tư sản thì do dự. Bọn thống trị thì tìm cách giải
