giúp với Minh Thần Tông, đồng thời còn tìm cách chạy chọt qua 1 hoạn
quan là Mã Đường, gửi dâng Minh Thần Tông 1 cuốn kinh thánh, 1 tấm
hình Đức Bà và mấy chiếc đồng hồ kiểu mới có thể tự động đánh chuông
theo giờ. Minh Thần Tông không hiểu kinh thánh, cũng không biết Đức Bà
là ai, nhưng lại rất thích mấy chiếc đồng hồ kiểu mới. Hoàng đế liền hạ
lệnh cho Mã Đường dẫn vị giáo sĩ phương tây vào bệ kiến. Trong buổi tiếp,
Minh Thần Tông hỏi kỹ về phong tục tập quán phương tây. Li Ma Tâu vốn
là người Italia, nhưng để lòe bịp khoe khoang, ông ta tự xưng mình là
người nước "Đại Tây Dương". Đại thần trong triều mở bản đồ ra tra cứu,
không thấy nước Đại Tây Dương ở đâu, cho rằng ông ta có lai lịch bất
minh, nên tâu xin Minh Thần Tông đuổi đi. Nhưng Minh Thần Tông không
nghe theo, lại thưởng cho vị giáo sĩ nọ tặng phẩm và tiền bạc, cho phép ông
ta lưu lại Bắc Kinh truyền giáo. Nhờ sự cho phép của hoàng đế, quan hệ
của giáo sĩ với các quan trong triều trở nên dễ dàng hơn. Mấy năm sau, Từ
Quang Khải thi đỗ tiến sĩ, cũng về Bắc Kinh nhận chức tại viện Hàn Lâm.
Ông cho rằng học tập khoa học phương tây là việc có ích cho sự cường
thịnh của quốc gia, liền quyết tâm nhận Li Ma Tâu làm thầy, học ở vị giáo
sĩ này các kiến thức về thiên văn, toán học, đo lường và phương pháp chế
tạo vũ khí. Một hôm, Từ Quang Khải đến thăm vị giáo sĩ, qua trò chuyện,
được biết ở phương tây có 1 cuốn sách toán học do nhà toán học cổ đại Hy
Lạp Ơclit viết ra, có tên "Cơ sở hình học". Đáng tiếc, việc dịch sang tiếng
Hán rất khó, ngoài khả năng của vị giáo sĩ đó. Từ Quang Khải nói: "Cuốn
sách hay như thế, tiên sinh vui lòng giảng giải, thì dù có khó thế nào, tôi
cũng sẽ cố gắng phiên dịch".
Từ đó, chiều chiều, sau khi rời khỏi Viện Hàn Lâm, Từ Quang Khải
lại tới nhà vị giáo sĩ, cùng hợp tác với ông để dịch cuốn "Cơ sở hình học".
Giáo sĩ dùng lời lẽ, cử chỉ và hình vẽ để trình bày vấn đề. Từ Quang Khải
lĩnh hội và viết thành Hán văn. Thời đó, chưa từng có ai dịch thuật trước
tác toán học nước ngoài, nên muốn truyền đạt lại nguyên tác cho thật chuẩn
xác, thật không đơn giản. Từ Quang Khải bỏ ra hơn 1 năm, cân nhắc từng
câu từng chữ, viết đi sửa lại, cuối cùng đã hoàn thành việc phiên dịch 6
