với thủ trưởng quân sự chịu trách nhiệm chung trước Đảng ủy và cơ
quan lãnh đạo cấp trên về mọi mặt công tác của đơn vị, đồng thời là
người phụ trách chỉ đạo và tiến hành công tác chính trị của đơn vị. Cơ
quan chính trị các cấp là cơ quan lãnh đạo của Đảng để tiến hành công
tác chính trị, tư tưởng trong đơn vị. Trong quá trình xây dựng lực
lượng vũ trang nhân dân, Đảng ta luôn giữ vững chế độ thủ trưởng (có
giai đoạn chỉ thực hiện chế độ một thủ trưởng), và luôn kiện toàn cơ
quan chính trị để thông qua đó mà phát huy hiệu lực lãnh đạo của
Đảng, giáo dục và vận động đông đảo cán bộ, chiến sĩ tự giác và triệt
để chấp hành các nhiệm vụ do Đảng đề ra.
Năm 1946, Đảng đặt ra chế độ chính trị viên và đội trưởng phụ
trách ở các cấp. Hệ thống cơ quan công tác chính trị được xây dựng: ở
cấp khu có ủy viên chính trị, ở các đơn vị từ trung đoàn đến trung đội
có chính trị viên; ở cấp bộ có cục chính trị, các khu có phòng chính trị;
trung đoàn, tiểu đoàn có tiểu ban chính trị; ở đại đội có ban công tác
chính trị... Đến tháng 3 năm 1947, Hội nghị Các chính trị ủy viên khu
và chính trị viên trung đoàn đã xác định thống nhất nhiệm vụ của công
tác chính trị. Tiếp đó, tháng 3 năm 1948, Hội nghị Chính trị viên toàn
quốc lần thứ hai được triệu tập. Hội nghị đi sâu một bước xác định rõ
tổ chức, đồng thời, xây dựng nền nếp công tác chính trị trong lực
lượng vũ trang.
Nhằm phát huy hiệu lực của cơ quan công tác đảng - công tác
chính trị, Đảng ta chăm lo bồi dưỡng đội ngũ chính trị viên và cán bộ
chính trị ở các cấp cả về phẩm chất và năng lực. Hội nghị quân sự toàn
quốc của Đảng ngày 19 tháng 10 năm 1946, quyết định: “Mở trường
huấn luyện chính trị viên”, “chỉnh đốn các cán bộ chính trị viên bằng
cách đưa người có năng lực vào”. Tổng Quân ủy mở nhiều lớp ngắn
ngày để đào tạo, bồi dưỡng chính trị viên, chính trị viên cao cấp.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhiều lần chỉ thị cho cán bộ chính trị
trong lực lượng vũ trang: “Đối với bộ đội, chính trị viên phải thân thiết
