tục Âu Mĩ. [Nhưng như chúng ta đã biết, phong trào Tân sinh hoạt ấy
không bền, rốt cuộc đã thất bại].
Cơ hồ như Hồ Thích đã tự mâu thuẫn: trang trên ông cho “sự minh
triết” của phương Đông không có giá trị gì cả, Khổng tử là “một ông lão rất
già nua rồi”, mà đây ông lại vẫn quí văn minh cổ truyền. Thực ra tư tưởng
Hồ Thích đã thay đổi: hồi trẻ ông chê văn minh cổ truyền, về già ông lại
trọng nó. (ND).
Có lẽ tác giả muốn nói đến nhà địa chất học người Đức, Ferdinand
Freiherr von Richthofen (1833-1905), người đã từng du khảo Trung Quốc.
(Goldfish).
Quả vậy, ngày nay (1974), Trung Hoa lục địa đã sản xuất được nhiều
dầu lửa bán cho Nhật, cho Thái Lan. (ND).
Durant viết đoạn này trước thế chiến vừa rồi, khi xã hội Trung Hoa tan
rã đến cực điểm. Lời ông thực là lời tiên tri; và mãi đến năm 1972, Mĩ mới
chịu nhận rằng không thể nào thắng một dân tộc như vậy được.
Về lịch sử Trung Quốc hiện đại, chúng ta mới chỉ có thiên thứ năm trong
cuốn Trung Quốc sử lược của Phan Khoang; về văn học có bộ Văn học
Trung Quốc hiện đại của tôi. (ND).
