khoa học khác của thế kỷ 17 lên tiếng thách thức ý kiến của Galen cho rằng có một lối tắt lưu thông máu
giữa tim phải và tim trái.
Michael Servetus (1511-1553), thầy thuốc châu Âu đầu tiên mô tả hệ thống tuần hoàn phổi, là một người
dành cả đời tranh đấu chống lại chủ nghĩa giáo điều và tính bất dung tràn ngập khắp thế giới thời Phục
hưng. Nếu có người nào phải chết hai lần cho những tín niệm của mình thì người đó là Servetus. Ông ta
tấn công dữ dội vào chủ nghĩa chính thống đến mức ông bị người Công giáo đem đốt hình nộm và người
Tin lành đốt sống. Khi công kích giáo điều tôn giáo, Servetus chứng minh rằng các thông tin về giải phẫu
học đương thời đủ để cho phép một kẻ lạc đạo hiểu rõ là máu trong hệ tuần hoàn nhỏ hay tuần hoàn phổi
đi theo đường nào.
Servetus từ giã quê nhà Tây Ban Nha để đi học luật, nhưng chẳng bao lâu sau ông ta gia nhập vào đội
ngũ các học giả lang thang và các tâm hồn trăn trở muốn dành cả cuộc đời để quấy rầy vũ trụ. Sau khi
chuyên luận lớn đầu tiên, Về những sai lầm của ba ngôi (1531) được xuất bản, các nhà thần học Công
giáo lẫn Tin lành đều nhất trí tác giả là một kẻ lạc đạo tệ hại nhất. Thấy cần phải giấu kín hành tung,
Servetus chọn một lý lịch mới ‘‘Michael Villanovanus’’. Với tên này, ông ta đến học tại Đại học
Các tác giả có công khám phá ra hệ thống hệ tuần hoàn lớn và nhỏ.
