Ấn bản đầu tiên trong nhiều ấn bản của bộ Hướng dẫn mới dành cho sức khỏe của Thomson; hoặc,
Người thầy thuốc cây cỏ của gia đình, có chứa toàn bộ hệ thống thực hành, bao gồm Chuyện kể về cuộc
đời và các phát hiện y học của Samuel Thomson được xuất bản năm 1822. Một số ấn bản có thêm câu
Vạch trần mánh khóe lang băm có học vấn cũng được ghi trong tên sách. Trước khi mua sách, người
đăng ký phải mua “quyền” của một quyển sách và trở thành thành viên của một Hội Thân thiện Thực vật
tại địa phương. Các thành viên của các Hội Thân thiện Thực vật cam kết sử dụng hệ thống Thomson và
giúp các thành viên khác “khi gặp lúc khó khăn”. Khi kêu gọi mọi người chú ý đến thứ ngôn ngữ rõ ràng,
đơn giản sử dụng trong sách của mình, Thomson cảnh báo người đọc nên tránh những thứ độc chất chết
người được kê đơn bằng thứ ngôn ngữ chết của các bác sĩ chính quy là những người cố ý sử dụng các
thuật ngữ Latin bí hiểm để làm cho người khác bối rối và để dọa người ít học.
Tại nhiều tiểu bang, y học Thomson cạnh tranh rất thành công với nền y học chính quy, nhưng sự thành
công lại sản sinh ra nhiều nhân viên quảng bá cái hệ thống thứ thiệt (authentic system) cũng như sự xuất
hiện bọn giả danh và những kẻ cạnh tranh. Một số bác sĩ chính quy kín đáo chấp nhận hệ thống Thomson
và các loại thuốc tiếp thị bởi công ty không có thẩm quyền không được Thomson chấp thuận. Thomson
tranh đấu để duy trì những chủ trương của mình về nghề y không chính quy của mình như là một phong
trào tự túc, nhưng cái hệ thống nguyên bản này chẳng bao lâu sau đó lại bị phá vỡ bởi các thầy thuốc
“chuyên gia”, là những người đưa ra các chế độ dùng thuốc của riêng họ, xây dựng các phòng khám tư,
đào tạo học viên và người học việc, và cảnh cáo không để cho bệnh nhân tự trị bệnh cho mình. Phái
Thomson tách ra thành nhiều phe phái hục hặc nhau và sau năm 1838 không còn tổ chức những hội nghị
cấp quốc gia nữa. Đến thập niên 1840, phái Thomson bị phân mảnh và bị các đối thủ mới đưa vào bóng
tối.
Những chi phái mới được biết dưới dạng những nhà lý y học (physio-medicalists) và chiết trung chấp
nhận các thứ thuốc thực vật của Thomson và lời tố cáo của ông này về các thứ thuốc chính thống, nhưng
trái ngược với Samuel Thomson, các thành viên của những chi phái này tự cho mình là các thầy thuốc
chuyên nghiệp vì học thuyết, sự huấn luyện, trường đào tạo và các tờ báo chuyên môn của họ. Alva
Curtis (1797-1881), người sáng lập ra ngành lý y học (physio-medicalism), vốn là một thầy thuốc thuốc
thực vật có ý định cạnh tranh với những người theo phái Thomson lẫn các bác sĩ chính quy khi xây dựng
một bản sắc chuyên nghiệp mới. Trường dạy lý y học (physio-medical) đầu tiên được mở tại Columbus,
Ohio năm 1836. Những trường dạng này sau đó được thành lập tại Alabama, Georgia, Massachusetts,
New York, Tennessee, và Virginia, nhưng tất cả đều biến mất vào năm 1911.
Triết lý nền tảng liên kết cái chi phái lắm tranh chấp này là tín niệm cổ xưa cho rằng trong cơ thể có sẵn
một thứ “sinh lực” (vital force) hoặc “bác sĩ nội tại”. Các thầy thuốc phái lý y cho rằng các thứ thuốc
thảo mộc của họ làm tăng cái khả năng tự chữa lành của cơ thể. Họ tố cáo những thứ thuốc khoáng chất
của dị căn liệu pháp, tức là những thứ do các bác sĩ chính quy sử dụng, là các thứ thuốc độc nguy hiểm
và không tự nhiên.
Những nguyên tắc cơ bản này được Hiệp hội Y học Cải cách của Mỹ và Hội các bác sĩ và phẫu thuật
viên lý y của Mỹ chấp nhận. Ngoài những bài thuyết trình về khoa học y học và các thuốc thực vật,
Curtis giải thích các ưu điểm của học thuyết lý y so với những hệ thống khác trong quyển sách do ông
viết Một sự rà soát và phê phán tất cả các hệ thống y học đang thịnh hành. Ông ta cũng công bố những
phản hồi đối với “sự khiêu khích” của các thầy thuốc chính quy. Mặc dù các thầy thuốc phái y lý chỉ
chiếm một phần nhỏ trong số những người hành nghề y ở Mỹ, và các trường y của họ đều xoàng về mặt
