6. Liên tưởng
Có một anh chàng nọ tài năng đánh đàn có hạn nhưng lại thích khoe mẽ. Cạnh nhà anh ta có
thiếu phụ trẻ vừa mới mất chồng. Một điều kỳ lạ là mỗi khi anh ta đánh đàn thì ở nhà bên lại
có tiếng khóc vang lên nức nở. Anh ta càng đánh thì tiếng khóc càng thảm thiết hơn. Nghĩ
tiếng đàn của mình hay đến nỗi lay động con tim người thiếu phụ nên ngày nào cứ đến giờ
đấy anh ta lại đem đàn ra gảy. Cho đến một hôm chắc mẩm mình đã lấy được lòng người
thiếu phụ xinh đẹp, anh ta mới mon men lại gần.
“Thưa chị, không biết tại sao mỗi lần tôi cất tiếng đàn là chị lại bật khóc. Nếu như tiếng đàn
của tôi làm chị phiền lòng thì từ nay tôi sẽ không đàn nữa.”
“Không sao đâu anh! Anh cứ tiếp tục đàn đi. Mỗi khi nghe tiếng đàn của anh là tôi lại nhớ
đến người chồng quá cố của mình,” người thiếu phụ vừa lau nước mắt vừa trả lời.
Cảm thấy cơ hội đã đến! Anh ta liền hỏi: “Vậy ngày xưa chồng chị chắc cũng là người đánh
đàn rất hay?”
“Không ạ! Chồng tôi làm nghề mổ lợn. Tiếng đàn của anh làm tôi nhớ đến tiếng lợn bị chồng
tôi giết nên tôi mới khóc…”
Mỗi khi nghe tiếng đàn lại nhớ đến tiếng lợn kêu khi bị giết. Một sự liên tưởng thú vị. Vậy
liên tưởng là gì?
Liên tưởng là phương thức ghi nhớ rất hiệu quả thông qua việc kết nối sự vật hiện tượng
bạn muốn nhớ với những thứ bạn đã biết để nhớ dễ dàng hơn.
Có bốn quy luật hình thành liên tưởng:
1. Luật tương tự: các sự vật tương tự về tính chất, đặc trưng dễ gợi liên tưởng đến nhau.
Như nhắc đến sắt thép ta liên tưởng đến sự cứng rắn, mùa thu ta liên tưởng tới lá vàng
rơi,…
2. Luật tương phản: Các sự vật có những đặc điểm tương phản có thể hình thành liên tưởng,
như: sáng – tối, nóng – lạnh, xa – gần, khóc – cười,…
3. Luật gần nhau: các sự vật gần nhau về thời gian hay không gian cũng hình thành liên
tưởng. Như thấy hoa thì có thể liên tưởng đến ong, bướm, thấy cá thì có thể liên tưởng đến
nước,…
4. Luật quan hệ: Hình thành liên tưởng do mối quan hệ giữa các sự vật. Như: nhìn trời mưa
ta nghĩ đến mây, từ mây ta lại liên tưởng đến gió, ao hồ v.v…
Bằng cách tự tạo ra sự liên hệ giữa các sự vật, hiện tượng, bạn sẽ dễ dàng nắm bắt được
thông tin mới và lưu giữ chúng nhanh chóng, chính xác. Càng liên tưởng nhiều, bạn càng dễ
ghi nhớ.
Bạn cũng nên hạn chế tạo dựng các hình ảnh liên tưởng mang ý nghĩa tương phản. Những
hình ảnh dạng này sẽ khiến chúng ta dễ hình thành thói quen suy nghĩ tiêu cực về sự vật
35
