Lời tựa
Đã có những lúc mua bán và sáp nhập doanh nghiệp (M&A) trở thành
câu cửa miệng của giới kinh doanh quốc tế, khi mà những thương vụ đình
đám diễn ra liên tiếp như một trào lưu để mở rộng hoạt động kinh doanh,
thậm chí tìm kiếm lợi thế độc quyền nhóm (oligopoly). Sự cạnh tranh giữa
các doanh nghiệp không dừng lại ở sản phẩm và thị trường mà còn là khả
năng bành trướng, thâu tóm hoặc sáp nhập với doanh nghiệp khác. M&A đã
diễn ra ở hầu hết những ngành quan trọng như dầu lửa với các vụ Exxon và
Mobil (năm 1999), Conoco và Phillips (2002); hàng không với Delta
Airlines và Northwest Airlines (2008); công nghệ thông tin với vụ Compaq
và HP (2002); viễn thông với AT&T và BellSouth (2006); dịch vụ tài chính
với Chase Manhattan và JP Morgan (2000); ngành ô tô với Daimler Benz
và Chrysler (1998) v.v…
Tuy nhiên, M&A không phải lúc nào cũng toàn màu hồng. Cũng giống
như những cuộc hôn nhân, cuộc sống sau M&A là một chặng đường gập
ghềng, khúc khuỷu và không ít vụ ly dị cũng nổi tiếng không kém so với “tiệc
cưới” khi chúng diễn ra. Daimler đã phải chia tay với Chrysler vào năm
2007; Quaker Oats rời bỏ Snapple sau 3 năm chung sống; AOL và Time
Warner thì đầy sóng gió kể từ khi sáp nhập… Đó là lý do tại sao M&A cần
phải “thông minh”. Thông minh từ lúc tìm hiểu nhau, khi đến với nhau và
cả trong quá trình sống chung sau đó. Hai tác giả Scott Moeller và Chris
Brady đã lựa chọn một cái tên khá hấp dẫn cho đứa con tinh thần của mình:
“M&A thông minh” để lý giải sự cần thiết của việc nghiên cứu, phân tích
một cách thông minh (thông qua tình báo doanh nghiệp) trước mỗi quyết
định M&A. Hơn thế nữa, sự thông minh cần phải hiện diện trong tất cả các
khâu của quá trình M&A: từ xây dựng chiến lược, lựa chọn nhà tư vấn, xác
định mục tiêu, phân tích, thẩm định, định giá doanh nghiệp, thương lượng…
cho đến chiến lược phòng thủ (khi bị thôn tính) và hòa nhập hậu sáp nhập.
Tuy khá phổ biến ở các nước phát triển, M&A còn là một thuật ngữ khá
mới mẻ ở các nước đang phát triển nói chung và Việt Nam nói riêng. Trong
