bái. Ngàn năm sau, Trường An vẫn sừng sững trong tâm tưởng nhiều người.
Chỉ cần lật giở những quyên thơ hay nghe lại từng khúc Nghê Thường,
ta sẽ thấy dâng lên trước mặt phong khí và tài hoa Trường An. Rồi phong
khí và tài hoa ấy hoá thành một bức gấm mười trượng, thành hồng trần vạn
dặm nhảy múa trước mắt chúng ta.
Trường An với ngàn cánh cửa khoá kín trong cung điện đầu sông.
Trường An với chiếc vương miện mà muôn phương phải nghiêng minh.
Trường An với dịp cuối xuân rạng rỡ sắc xiêm y. Đó là sự huy hoàng trong
ký ức, là vẻ phồn hoa trong giấc mộng. Phồn hoa này tích tụ ngàn năm quá
khứ, lại hứa hẹn ngàn năm tương lai, và sẽ đuợc ghi nhớ đời đời. Người xưa
không cản được, người sau vẫn noi theo.
Trong tim mỗi người đều có một Trường An của riêng mình. Đối với
vương hầu khanh tướng, Trường An là cung khuyết trên chín tầng tròi là
nơi bốn phương hướng về quy phục. Đối với thi sĩ văn nhân, Trường An là
trăng sáng mênh mông, là hoa rơi đầu sóng. Đối với tôi, Trường An là linh
hồn của Thịnh Đường, là đô thành của mộng tướng. Tôi cứ tự hỏi, nhũng
người sinh sống, đi lại, thơ thần trong thành Trường An thời Thịnh Đường
là những người như thế nào, vầng hào quang quanh họ có màu sắc gì mà
khiến chúng ta muôn đời sau vẫn còn cảm thán?
Dần dà tôi hiểu ra, điểm lay động lòng người nhất của phong khí Thịnh
Đường là ớ chỗ sức sống của nó không chỉ giới hạn ở để vương khanh
tướng hay Lý, Đỗ, Mạnh, Vương(2). Mà mỗi người lính thú thúc ngựa nơi
biên thuỳ đều tắm trong hồi quang của vầng tịch dương trên Hoàng Hà, đều
hít thở hào khí những ngày đầu khẩn hoang mở đất. Mỗi thư sinh ứng thi ở
Trường An đều chan chứa khát vọng lập danh lập nghiệp, đều ôm ấp ước
mơ được phò tá minh quân. Mỗi thi sĩ ngâm vịnh nơi sông nước đều thấm
đẫm phong thái hào hoa, đều biết cất lên những áng thi ca bay bổng. Bọn
họ, kẻ thì sớm chôn thân ngoài biên ải, kẻ cả đời sống đạm bạc đơn sơ, kẻ
thì chết rồi vẫn chưa tạo nên tăm tiếng, nhưng trên người ai cũng in dấu khí
