Jung Chang và Jon Halliday
Mao: The Unknown Story
Chương 19
Ngày 7-7-1937 một cuộc chạm súng giữa hai toán quân TQ và Nhật xảy ra
tại cầu Marco Polo. Đến cuối tháng đó, hai tỉnh lớn của TQ bị chiếm: Bắc
Kinh và Thiên Tân. Dẫu thế, TQ và Nhật vẫn chưa chính thức tuyên chiến.
Tưởng Giới Thạch cần thêm thời gian chuẩn bị. Nhưng Stalin muốn cuộc
chiến TQ-Nhật phải được xẩy ra càng sớm càng tốt, để buộc chân Nhật.
Vì thế một gián điệp của Nga đ ược uỷ thác. Người gián điệp này là một
tướng của Tưởng, tên Trương Trị Trung, một quân đoàn trưởng của quân
Nam kinh. Ngày 9-8, Trương Trị Trung bắn chết đoàn Thượng Hải sĩ quan
và 1 hạ sĩ quan Nhật, và đổ thừa là 2 người này giết chết 1 lính TQ. Sau đó
ông xin lệnh tấn công, nhưng Tưởng vẫn từ chối. Ngày 14, Trương Trị
Trung cho thả bom tàu Izumo của Nhật và ban lệnh tổng tấn công. Nhưng
một lần nữa, Tưởng cản ngăn lại. Ngày 15, Trương Trị Trung ra tuyên cáo
báo chí là Thượng Hải bị Nhật tấn công và tạo lên một phong trào chống
Nhật khắp nước. Tưởng lầm là Thượng Hải đã bị tấn công, Tưởng Giới
Thạch ban lệnh tổng tấn công. Ngày 18, khi biết mình bị gạt, Tưởng cách
chức Trương Trị Trung và ra lệnh ngưng chiến. Thế nhưng cuộc chiến đã
lan rộng tới mức không thể dừng được.
Khi cuộc chiến Trung-Nhật bùng nổ, Mao là người thủ lợi nhiều nhất: Để
cùng đánh Nhật, Tưởng Giới Thạch phải đồng ý cho Mao được quyền tự
quản quân đội. Đảng CS không còn bị đặt ra ngoài vòng pháp luật, đảng
viên đang bị giam giữ được thả ra, và quan trọng hơn nữa, ĐCS được có trụ
sở khắp nước, được công khai vận động tuyên truyền, và được tuyển quân.
Sau 8 năm chiến tranh Trung Nhật, TQ tổn thất cỡ 20 triệu người, chính
phủ dân quốc và Quốc dân đảng bị suy yếu, trong khi quân đội cộng sản
tăng vọt lên 1,3 triệu, gấp 20 lần lớn hơn trước chiến tranh. Căn cứ Jinchaji
của ĐCS chỉ cách Bắc Kinh có 80 km, với hơn 25 triệu dân.
