TRÁI CAM VÀ MỨT CAM
Khủng hoảng đẩy ta vào hoàn cảnh ta chưa từng biết đến và buộc
ta quyết định làm những việc mà trước đây ta chưa từng làm. Dù ta
không nhận ra nhưng khủng hoảng luôn đi cùng với một mặt phải.
Luôn có một cơ hội chờ đợi ta khám phá.
Nếu không có khủng hoảng mà James Keiller, người gốc Dundee,
phải đối diện vào khoảng cuối những năm 1700 thì thế giới có thể
sẽ không bao giờ được tận hưởng vị ngon của vỏ cam được làm thành
mứt. Trong tiếng Bồ Đào Nha, nguồn gốc của từ mứt cam
(marmalade) là marmelo, có nghĩa là “quả mộc qua”, một loại trái cây
thường được dùng làm mứt vào thời đó. Cam lúc ấy chỉ được dùng
như trái cây tươi hay vắt lấy nước uống, nhưng điều đó sắp thay
đổi.
Một chuyến tàu của Tây Ban Nha chở đầy cam Seville phải cập
cảng Dundee để tránh một cơn bão lớn. Thuyền trưởng của tàu rao
bán toàn bộ kiện hàng với giá rẻ mạt và Keiller nghĩ mình đã vớ được
một món hời. Tuy nhiên, anh nhanh chóng phát hiện ra các trái cam
đã mềm, hầu hết đã bắt đầu bị hư và có vị đắng. Keiller biết
mình không thể bán những trái cam này được nữa và buộc phải đối
mặt với một thiệt hại tài chính chưa từng có.
Với tâm trạng buồn nản và choáng váng, Keiller đem những trái
cam về nhà và thú nhận hết với vợ. Không ai biết chính xác những
gì xảy ra sau đó, có thể là Keiller hoặc vợ anh - Janet - đã nảy ra sáng
kiến cứu vãn tình thế, biến khủng hoảng thành lợi nhuận tức thì.
Đó rõ ràng là một sáng kiến giúp tạo ra một ngành công nghiệp hoàn
toàn mới, và thay đổi cuộc sống của gia đình Keiller mãi mãi. Theo
những gì chúng ta biết thì Janet đã dùng những trái cam thay cho
quả mộc qua để làm mứt. Loại mứt mới có hương vị cam trở nên rất
