xưa được lưu truyền từ rất lâu đời. Lạc đà bay tượng trưng cho chân thần
phán quyết nhân quả, cặp lạc đà kim ngân cắn xé lẫn nhau tượng trưng
cho vị quốc vương Lâu Lan được an táng trong vương lăng nảy từng ra
tay giết chết anh em ruột của mình, mà lạc đà vàng là anh, lạc đà bạc là
em. Người ta thường có câu: “Một núi không thể có hai hổ, một nước
không thê có hai vua”, ngọn núi này đúng là không thể dung nạp hai con
mãnh hổ, nên không thể tránh khỏi việc huynh đệ tương tàn, đến cuối
cùng thì sinh tử thành bại, tất cả đều do thần toàn năng toàn trí quyết
định. Bức bích họa này đại khái thể hiện sự lý giải của người xưa về số
mệnh.
Tư Mã Khôi nói: “Chà! ông quốc vương nước này hay nhỉ, dám ra
tay giết chết anh em thủ túc của mình, mà sau khi chết lại còn cố tình vẽ
bích họa bày trong mộ thất giải thích với đời sau: chuyện này hoàn toàn
là số mệnh mà chân thần đã an bài từ trước, chứ không phải xuất phát từ
ý của bản vương. Thế là ông ta rũ bỏ toàn bộ trách nhiệm, thoát khỏi
tiếng xấu huynh đệ tương tàn. Đúng là đã đã ăn cắp lại còn la làng nữa
cơ đấy. Nhưng hàng ngàn năm trôi qua, những huy hoàng của quá khứ
cuối cùng cùng bị cát vàng chôn vùi, vương lăng Lâu Lan sớm bị bọn
trộm mộ khua sạch bách, ngay cả mảnh ván quách nát cũng không tha,
chỉ còn lại mấy bức bích họa lỗ chỗ như áo tơi, đến ngày này giờ này thì
còn ai để ý người chết dưới mộ năm đó đã làm chuyện thất đức gì trái
với lương tâm nữa chứ!”
Giáo sư Nông địa cầu nghe Tư Mã Khôi đề cập đến sống chết, trong
lòng chợt trỗi dậy niềm hoài cảm, miệng nêu ra vài quan điểm của mình:
“Sinh tử là quy luật của giới tự nhiên. Con người là loài sinh vật được an
bài bắt buộc phải chết, huyệt mộ bản thân nó chỉ là phù hiệu tượng trưng
cho sự an nghỉ của cái chết, nhưng ý nghĩa nội tại của nó còn vượt xa
phạm trù này. Người xưa từng coi nó là cánh cửa nối liền với sự vĩnh
hằng, họ muốn mang tất cả những thứ mà lúc sinh thời được hưởng thụ
vào cả trong mộ; bởi vì một người lúc sinh thời có càng nhiều thì lúc lâm
chung lại mất càng nhiều. Cũng giống như vị quốc vương Lâu Lan vốn
được an táng dưới mộ này cũng vậy, tuy ông ta thân là người đứng đầu
một nước, trong tay nắm quyền sinh quyền sát có thể tùy ý định đoạt số
