I. Cộng đồng cổ
1.
Khi so sánh thời cổ với thời lịch sử (thời mới hoặc thời hiện tại) -
con người dù né tránh đến đâu vẫn không thể bỏ qua một số trường hợp
nhất định cần xem xét. Tiến hành những so sánh này dễ dẫn đến nhiều
sự chỉ trích, phê phán. Và những sự so sánh này vang lên như thể một
bản án chống lại nhân loại thời lịch sử.
Tất nhiên không có chuyện này xảy ra. Ở đây, nhân loại lịch sử
không đóng vai trò như một giá trị nhiều-ít mà chỉ như một nền tảng
quen thuộc, từ đó có thể phác họa lại một cộng đồng cổ. Và như vậy so
sánh không phải là sự đánh giá mà là một quan niệm phương pháp
luận. Bởi con người của thời hiện đại không thể hiểu nổi khi ta bảo:
nhân loại cổ sống trong đẳng cấp, và phân tích đẳng cấp cùng sự giải
thích các tương đồng không cần đến các so sánh.
Tình thế sẽ khác ngay, nếu ta bắt đầu bằng việc trình bày các nền
tảng của cộng đồng người thời hiện đại; Khoa học xã hội - hay khoa
học tự nhiên trên nền tảng duy vật chỉ ra mọi cội nguồn, các nỗ lực
thực thi pháp luật, chính trị mà ngay lập tức ta sẽ nhận ra tất cả những
điều này nằm trên một nền tảng duy nhất: nền tảng thiên nhiên.
Sau đó, sau khi thử phác họa vài nét về cộng đồng được xây dựng
trên nền tảng thiên nhiên và kẻ vạch phân chia, ta sẽ thấy: nền tảng của
cộng đồng cổ không phải là thiên nhiên mà là đẳng cấp tinh thần.
Con người thời hiện đại sống giữa những môi trường hiện nay
không hình dung nổi: từng có các cộng đồng mà trật tự sống của nó
