MÔ KIM HIỆU ÚY- CỬU U TƯỚNG QUÂN - Trang 108

nước, tiếng địa phương gọi mũi nước bởi sông ngầm từ nguồn xa, trên
đường chảy ra sa mạc hình thành một hồ nước, tựa lưng vào núi đất cát
kiên cố. Trước theo dòng, sau có điểm tựa, quý tộc Tây Hạ cho rằng đây là
khối bảo địa, mộ lớn mộ nhỏ tập trung ở đây số lượng cực lớn, mộ thất
bằng gạch, tường vẽ bích họa. Năm đó còn có mũi nước, đoàn lạc đà vượt
sa mạc thường sẽ lấy nước ở đó, sau đó nguồn nước khô kiệt, lại xuất hiện
cường đạo, quân phiệt, tàn binh bại tướng của Quốc dân đảng, thậm chí còn
cả bạch Nga (chỉ cướp người Nga) nhiều lần sang cướp bóc, vật đáng tiền
đều bị vét sạch, nhưng địa thế vẫn còn, không bị cát chảy vùi lấp hoàn toàn,
trước kia Mao Ô Tố còn có bầy hoàng dương, dân săn dê thường tới hầm
mộ tránh gió cát.Bốn người mang theo ba lô, bỏ xe đi bộ, cát mịn xốp, lún
xuống từng bước, dốc hết sức tiến về phía trước, dưới ánh mặt trời gay gắt,
đối chiếu phương hướng bản đồ và la bàn, xuống sườn Đại Sa, vượt qua
mấy gò cát, phía trước xuất hiện một nhánh khảm câu.Chúng tôi đi bộ tới
mương đất cát, bới mấy cái hố, tìm nơi ít mồ mả mà đào, liền cảm thấy
rùng mình, trong cổ mộ mặc dù âm u nhưng so với việc phải phơi mình
dưới ánh nắng chói chang dữ dội còn tốt hơn nhiều. Tôi thở hổn hển giũ cát
trên người, bật đèn pin nhìn bốn phía. Mộ của quý tộc Tây Hạ có kích
thước tương đối nhỏ, mộ đất đa số xếp thành hình tháp, lấy gạch đất xây
thành hai hoặc ba phòng, cửa mộ chạm khắc tranh thuỷ hoả, gạch nền khắc
chìm hoa văn, bốn vách mỗi viên gạch một bức chạm trổ.Mộ Tây Hạ so với
mộ ở Trung Nguyên khác biệt rõ ràng, trên nóc mộ Tây Hạ có một lỗ nhỏ,
từ trên xuống dưới treo một ngọn trường minh đăng, trước mộ đốt trường
minh đăng, gạch mộ phong kín bảy tầng, trường minh đăng đốt hết khí
trong mộ, tạo thành môi trường chân không bảo quản cực tốt bích hoạ trong
mộ.Trước cửa mộ có treo bức điêu khắc, khắc hình võ tướng, muông thú,
phía trên vẽ hoa văn cửa khuyết, mây, sao, các loại tiên linh dị thú, khí thế
sâm nghiêm. Mộ gạch lấy bốn loại bích hoạ làm chủ, một là hình chủ mộ
khi còn sống cưỡi tuấn mã đi săn, hai là mô tả tình cảnh lúc chủ mộ theo
đem quân đi chinh chiến, ba là mô tả cảnh phu thê chủ mộ ẩm yến thưởng
lạc xa xỉ, bốn là chúng nô tì bận rộn giết mổ, lũ tạp dịch nấu nướng.Giữa
mộ, ngoài bích hoạ khiến người ta hoa cả mắt ra, chỉ có bốn tượng đá nâng