MÔ KIM HIỆU ÚY- CỬU U TƯỚNG QUÂN - Trang 109

hòm, bục đỡ quan tài hay còn gọi là quan sở, đều là hình nô lệ lực sĩ trần
truồng, uốn gối quỳ xuống đất, hai mắt trợn tròn, trong miệng có răng nanh,
bụng lớn lưng tròn, hai cánh tay vai u thịt bắp, đầu vai ngang nhau, dáng vẻ
cúi đầu nặng nhọc. Từ bức hoạ trên mộ gạch có thể nhận ra, đây hẳn là ngôi
mộ phu thê hợp táng, mộ chủ là một vị tướng quân.Nghe nói trong mấy
ngôi mộ ở đó cũng có Phục ma Thiên tôn, trước kia thường có đội săn
hoàng dương vào mộ tránh cát, đoàn lạc đà tới lấy nước cũng từng qua, dân
du mục nhiều tuổi ở đây nói bích hoạ trong mộ có thể nói là sống động như
thật. Hai đất Tấn, Dự cũng có mấy ngôi Phục ma điện, cung phụng Phục
ma Đại đế, dùng thanh long, bạch hổ, huyền vũ, chu tước làm hộ pháp, đó
là theo truyền thống đạo gia. Phục ma Thiên tôn trong bích hoạ của Tây Hạ
lại là nhánh của Phật giáp, hậu thế đã thất truyền, không có mấy ai được
thấy. Tôi muốn tìm bức bích hoạ tương ứng để xem kết quả, vì vậy ăn chút
lương khô, nghỉ ngơi một hồi trong mộ rồi đốt đuốc lên tiến vào bên
trong.Khu mộ quần táng của quý tộc Tây Hạ ở khảm câu, năm 1949 từng bị
kẻ gian trộm mộ đào bới, không dưới 1400 mộ, đều là mộ gạch có bích hoạ.
Bích hoạ trong mộ không được vẽ ở bốn vách mà chủ yếu ở trên đỉnh, hoàn
toàn khác biệt với kiến trúc mộ táng thường thấy ở Tây Vực. Theo quan
niệm của quý tộc Tây Hạ, mộ chủ là người thờ cúng bích hoạ Phật giáo,
bích hoạ trong mộ càng tinh mỹ tức là sau khi chết có công đức càng lớn.
Trên đỉnh vách ngôi mộ chính được quét thạch cao, trên đỉnh vẽ một bức
bích họa vô cùng lớn, thậm chí dùng cả phấn vàng để vẽ.Chúng tôi cầm cây
đuốc chiếu sáng, vừa đi vừa nhìn về phía trước.Trên đỉnh mộ có ít bích hoạ,
qua mô tả trong bích hoạ ở đây có thể biết được trước khi Tây Hạ diệt
quốc, mũi nước sông ngầm tuôn ra sa mạc cũng không chỉ có khu khảm
câu, còn có mấy căn hầm thờ phật, miếu, rải rác dọc theo tuyến sông ngầm,
sông ngầm nối thẳng vào địa cung. Đáng tiếc đã bị cường đạo phá hoại
nghiêm trọng, phấn vàng đều bị róc đi, phần lớn bích họa trên mộ gạch
không hoàn toàn lành lặn, toàn bộ đều đã bị phong hoá mà tróc ra, sắc thái
ảm đạm, đoán chừng chưa đến hai ba chục năm nữa, bích hoạ muôn phần
tinh mỹ của Tây Hạ đều sẽ hoàn toàn biến mất. Hơn nữa, một thât gian nối
liền gian, bích hoạ trong khu mộ quá nhiều, nếu xem lần lượt, dăm ba ngày