Các trò nghệ thuật trình diễn (múa, hát, đi dây...) của người Đàng Ngoài
Nguồn ảnh: A Description of the Kingdom of Tonqueen, Samuel Baron, 1685
Đồ ăn thức uống của người Đàng Ngoài khá thú vị, cho dù mùi vị của
chúng chẳng dễ chịu với người nước ngoài. Dân nghèo cầm lòng với những
món tùng tiệm như cơm rau và cá khô; tầng lớp trên nếu muốn có thể hưởng
thụ những sơn hào hải vị đệ nhất mà vương quốc này có.
Tôi không thể so sánh về nội thất trong nhà giữa người Đàng Ngoài và
người Âu chúng ta được. Trong nhà của người Đàng Ngoài có ít đồ nội thất,
hoặc cùng lắm là những thứ tối thiểu, tỉ như bàn, ghế dài, hiếm khi có ghế
tựa. Họ không cần khăn bàn, cũng chẳng thiết dùng khăn ăn bởi tay họ đâu
có chạm vào thịt mà họ dùng đũa để gắp như người Trung Quốc và người
Nhật Bản. Thức ăn đồ uống của người Đàng Ngoài được đựng vào những
chiếc bát và đĩa nhỏ làm bằng sứ - vốn rất được người dân ở đây ưa chuộng -
chứ không phải đựng vào những chiếc bát hoặc đĩa làm bằng gỗ sơn son
thếp vàng như ông Taverniere mô tả. Những người danh giá trong bữa ăn tỏ
sự trang trọng và lịch sự, còn người dân lao động thì một khi đã ngồi xuống
bàn ăn - thường là những chiếc bàn nhỏ phủ sơn - thì cắm cúi ăn mà chẳng
cần trò chuyện gì nữa. Ở đây không phải do họ thiếu lịch sự hay kém lễ phép
với người bề trên mà do họ tham lam muốn ních cho thật đẫy cái dạ dày, thật
là những người phàm ăn khủng khiếp. Một lý do nữa là do họ sợ nếu cứ nói
chuyện mất tập trung thì người bên cạnh sẽ lẳng lặng ăn hết cả mâm. Tôi
thường xuyên chứng kiến đám gia nhân và tùy tùng của các quan ăn kiểu
này, hết lòng thán phục sự tham lam và phàm ăn của họ. Dưới gầm trời lồng
lộng này khó mà kiếm được một dân tộc nào phàm ăn như người xứ này!
Những người nhà quê và đám tiện dân không mấy khi uống say xỉn, còn
chuyện quan lại và binh sĩ say khướt lại chẳng bị coi là thói xấu xa. Gã nào
uống khỏe được tôn vinh là dũng cảm. Họ không có thói quen rửa tay trước
khi ăn. Họ chỉ súc miệng bởi lý do nhai trầu. Tuy nhiên, sau khi ăn họ lại rửa
cả tay và miệng. Sau khi đã xỉa sạch răng thì họ nhai trầu. Nếu ăn ở nhà bạn,
người được mời có thể gọi thêm cơm hoặc đồ ăn nếu anh ta còn chưa no và
gia chủ sẽ vui vẻ đáp ứng. Gặp nhau họ không chào theo kiểu “cậu khỏe
chứ” mà là “thời gian qua cậu đi đâu thế?” và “thời gian qua cậu làm gì
