Việt Minh thấy dân chúng kính mến ông Bảo Ðại và người ngoại quốc để
ý đến ông, họ bèn đem ông vào ở Sầm Sơn trong Thanh Hóa, rồi sau lại
đem ông lên Phủ Thọ Xuân, thành ra ông mắc phải bệnh nóng lạnh ngã
nước, sang Hương Cảng chữa mãi không khỏi. Sau cuộc tổng tuyển cử vào
quảng tháng giêng năm 1946, Việt Minh mới để ông trở về Hà Nội. Khi
Việt Minh lập xong chính phủ do quốc hội chuẩn y rồi, họ thấy dân chúng
và người ngoại quốc có nhiều cảm tình đối với ông Bảo Ðại và lại biết quân
Pháp sắp vào Bắc Trung Bộ, họ sợ để ông ở Hà Nội có xảy ra sự biến gì
chăng, mới bày ra cách lập một phái đoàn sang Trùng Khánh tỏ tình thân
thiện với nước Tàu.
Cứ như ý riêng của tôi, thì việc ấy ông Hồ Chí Minh có thể mưu với
những tướng Tàu là bọn Lư Hán và Tiêu Văn, nói rằng chủ tịch Tưởng Giới
Thạch có điện mời ông Bảo Ðại sang Trung Hoa chơi. Vì lúc ấy bọn tướng
Tàu đã lấy tiền của ông Hồ, nên bảo gì chẳng được. Hãy xem như sau khi
ông Hồ đã ký hiệp ước với Pháp, ông phó chủ tịch Nguyễn Hải Thần bỏ
sang Tàu, tướng Tiêu Văn cứ chạy theo cụ Nguyễn để cố mời cụ trở về Hà
Nội làm việc, thì biết dù sao đi nữa, việc lập một phái đoàn để đưa ông Bảo
Ðại sang Tàu có tính cách vội vàng và bí mật lắm. Phái đoàn ấy để ông Bảo
Ðại đứng đầu, có mấy người Việt Minh và mấy người Quốc dân đảng đi
theo. Hôm tôi đến thăm ông lần đầu, ông nói qua việc ấy tôi nghe. Tôi cũng
khuyên ông đi ra ngoài, vì ở trong nước có nhiều sự nguy hiểm cho ông.
Song tôi tưởng còn lâu mới đi, nào ngờ cách bốn hôm sau tôi đến thì ông
đã đi hôm trước rồi. Sang đến Trùng Khánh, chủ tịch Tưởng Giới Thạch có
tiếp ông tử tế. Song mấy người Việt Minh và Quốc dân đảng bỏ ông ở bên
ấy không để tiền nong gì cho ông, ông phải vay mà tiêu. Còn hoàng hậu và
mấy người con, ông Hồ có hứa rồi sẽ cho sang sau, nhưng rồi cũng không
cho sang. Lúc ấy chính phủ Trung Hoa đang dọn về Nam Kinh, có mời ông
về đấy, nhưng ông từ chối rồi về ở Hương Cảng.
Sau chính phủ Việt Minh gửi thư sang bảo ông cứ ở bên Tàu đừng về
nữa. Xem thế cũng rõ cái ý chính phủ Việt Minh là muốn đưa ông Bảo Ðại
