có tham nhũng, kể cả những nước… không tham nhũng. Tại một nước đạo
Hồi, tôi được nghe nói là kẻ tham nhũng có thể bị chặt tay hay xử tử. Những
người đi trước tôi đều khuyên tôi đem sang một ít sách thánh (Q’ran) để
tặng. Không phải sách bán tại tiệm sách đâu! Đây là những quyển sách cổ,
giá cũng ít nhất vài trăm hay vài ngàn đôla. Không ai trách được bạn khi bạn
biếu khách quý sách thánh cả. Và cũng không có ai cấm được những người
có sách cổ bán lại sách sưu tầm cho người khác… Đến thánh cũng phải chịu
thôi!
Tham nhũng là một thứ “nghệ thuật” mà tôi không nắm vững vì việc đó
đã có trung gian làm, và không bao giờ bạn được phép của công ty cho làm
trực tiếp. Ngay từ những năm 2000 trở đi thì những công ty nổi tiếng trên
thế giới và có mặt trên sàn chứng khoán đã không cho phép nhân viên của
họ đả động gì đến những chuyện trái phép này. Và không những luật pháp
cấm ngặt, những kỹ thuật kiểm soát càng ngày càng hiệu quả, rồi ngay tất cả
những vụ chuyển tiền tại ngân hàng trên khắp thế giới ngày nay được theo
dõi chặt chẽ. Chỉ những nước nào kém pháp quyền, thiếu hình luật, bê bối cả
nước về những vấn đề này mới còn dành chút thoải mái cho những kiểu
hành xử tham nhũng.
Tôi chỉ có một nhận xét chung là tại rất nhiều quốc gia có những nhóm
tham nhũng còn chút yêu nước! Họ đầu tư tiền ngay trong nước, trong khi số
đông đi tìm những nơi như Thụy Sĩ, Luxembourg hay Đảo Cayman để giấu
tiền. Tại Thái Lan, những nhóm này đã làm giàu thêm cho chính họ, nhưng
cùng một lúc họ đã giúp nền kinh tế của Thái Lan nhảy vọt lên do những số
tiền khổng lồ của tham nhũng được tái đầu tư tại chỗ trong những công
xưởng mới, trong những dự án hạ tầng rất khó tài trợ. Nhờ đó nền kinh tế
Thái Lan đã vọt lên từ những năm 1980, và tôi đã được tận mắt trực tiếp
chứng kiến những gì tôi kể. Nam Dương (Indonesia), Phi Luật Tân
(Philipines) cũng không khác Thái Lan mấy trong những thập niên đó.
Nói đến tham nhũng thì cũng phải nói đến một nước kiểm soát tham
nhũng triệt để, với những kết quả ấn tượng. Đó là Singapore. Tập đoàn của
chúng tôi đã thắng một dự án khổng lồ bên Singapore mà không phải tốn
