rồi. Mà Kiến đâu có là cán bộ thuộc ngạch chính trị. Hắn mở quán thịt chó
ở chợ Lục Biên, Yên Bái. Năm 1948, Tây từ Phong Thổ tấn công chiếm lại
Hoàng Liên, đoàn cán bộ Hoàng Liên mất đất dạt về đây, gặp Kiến. Kiến
liền theo đi, thoạt đầu chỉ là anh cấp dưỡng thôi.
Nhân vật có thể đối trọng với ông Duyễn cuối cùng chỉ còn là ông Đồng.
Ông vốn trai làng Xuân Lũng, đất khoa bảng Phú Thọ. Xuất thân học sinh,
sớm gia nhập trường đời, tự lập bằng con đường lao động. Giác ngộ cách
mạng sớm. Có công trong việc thiết lập và giữ vững chính quyền Pha Linh
trong những năm thổ phỉ nổi như dịch bệnh. Có hiểu biết thâm sâu. Có ý
tưởng táo bạo. Thẳng thắn, bộc trực, có khí tiết. Trông vẻ ngoài thì tưởng là
dân dã, phàm phu mà bên trong hóa ra lại là người hào hoa, tài tử. Tuy vậy,
ông không biết, nói đúng hơn là không u tiết chế. Ông không giữ mồm giữ
miệng. Trong ông âm ỉ một khối uất tức chưa được giải tỏa. Khối uất tức gì
vậy mà ông hay đối đầu với ông Văn Hiến và hay chê ông Quyết Định là nể
nang, thấy đúng không biết bảo vệ? Với những đặc điểm ấy, ông không thể
thay thế công việc chánh văn phòng của ông Duyễn được! Mà thật ra ông
cũng chẳng màng!
Ông Duyễn không phải là người thật thông minh sắc sảo năng động.
Nhưng ông chịu thương chịu khó. Ông biết nhường nhịn. Ông biết điều hòa
công việc. ông dung hòa được mọi khuynh hướng. Ông quan tâm đến cuộc
sống mọi người. Ông được lòng tất cả anh chị em. Vậy thì vừa là tác giả các
nghị quyết chỉ thị, ông Duyễn còn vừa là tổng tư lệnh điều khiển guồng
máy hành chính thực hiện các chương trình công tác. Chẳng những thế ông
Duyễn còn là kẻ vạch kế hoạch, điều phối lực lượng, tạo lập phong trào. Cụ
thể như thời gian này là mở Hội trồng cây ăn quả trên 79 hécta đất ở dãy
đồi Nhạc Sơn, phía Nam thị xã Hoàng Liên, để chào mừng quân dân miền
Bắc bắn rơi chiếc máy bay Mỹ thứ ba nghìn.
Tạo lập được một phong trào là công phu lắm. Thành ra, sáng nay, tiễn
ông Quyết Định đi cùng đoàn Bộ Nông nghiệp lên khảo sát vùng hạt rau
