được phát huy hết cỡ, chúng tôi chỉ hai bàn tay không cũng bắt sống được
vịt giời ngon ơ. Cái giống ngu xuẩn ấy thích làm tổ trong bụi rậm. Lau lách
um tùm, chúng ra vào đâu có lên thẳng xuống thẳng được như trực thăng.
Chúng phải mở một lối đi nho nhỏ trên ruộng lúa bên mương tiêu, thoạt
tiên hạ cánh xuống ruộng rồi theo lối nhỏ bơi đến bờ mương tiêu, bò lên bờ
lạch bạch về tổ. Ra khỏi tổ đi kiếm ăn lại phải theo một quy trình ngược lại.
Chúng tôi thường nhìn thấy vịt giời bên bờ mương tiêu nghiêng đầu nghển
cổ nhìn trời, thật chẳng khác nào mấy thầy nho sĩ xem xét thời tiết lúc xuất
hành. Chúng tôi chỉ cần nhìn thấy ở đám ruộng nào cỏ lúa bị rẽ ra thành
một vệt, lần theo vệt dài ngoằn ngoèo quanh co ấy tìm đến bờ mương tiêu,
là thế nào cũng thấy ngay dấu chân vịt hiện ra rõ ràng. Đêm đến, sẵn đèn
pin của đội phát cho, chúng tôi lần theo dấu vết ban ngày đã phát hiện, chắc
chắn là nhìn thấy cái ổ kết bằng rơm và cành khô của nó. Một ổ như vậy ít
ra có hai con vịt to, lại còn trứng và vịt con nữa. Ánh đèn pin chiếu vào, vịt
ta vươn dài cổ ra, đầu nghẹo đi, giương cặp mắt đờ đẫn nhìn chằm chằm
vào luồng sáng, chẳng hề cựa quậy. Tròng mắt sáng lấp lánh như huyền
ngọc, đầy nét dại khờ, ánh lên vẻ trong trắng ngây thơ và hồn nhiên thanh
thản mà loài người đã đánh mất từ lâu. Ánh sáng gì vậy? Mặt trời mọc rồi
sao? Giữa lúc chúng đang ngơ ngác ấy, chúng tôi túm lấy cổ chúng, nhẹ
nhàng như không. Có đêm chúng tôi bắt được đến mười mấy con.
Thế là tôi rón rén đi về phía có tiếng nước róc rách bì bõm ấy.
Tôi tụt giầy, lấy xẻng nhẹ nhàng thận trọng rẽ lau lách ra, lội thẳng sâu vào
trong bụi. Cũng thật là may, trưa trời lại nổi gió, những khóm lau bỗng reo
lên rì rào xào xạc như trong rừng sâu; lá lau vươn dài lay động đu đưa trên
đầu và quanh người tôi, làm vỡ vụn những mảng bóng nắng đổ dài trên mặt
nước trong xanh. Nước lạnh đã lút mắt cá chân. Bước tiếp thì sẽ ngập đầu,
sườn bờ mương tiêu dốc lắm.
Giờ đây tiếng róc rách nghe càng rõ hơn. Sau tiếng róc rách là tiếng nước
chảy ri rỉ, dường như những giọt nước đang thầm thì tỉ tê cùng cỏ dại.
Không giống tiếng khua động của vịt giời.
