thấy ánh mặt trời. Công nhân mỏ mỗi ngày chỉ được ngủ bốn tiếng, bữa nào
cũng có cơm có thịt, nhưng không được uống rượu. Có đồ ăn ngon không
phải do ông chủ tốt bụng thương tình, mà để công nhân làm việc có hiệu
quả hơn. Dưới giếng than, một công nhân cũ tên Lã Đinh nói với Lưu Triều
Dương, ở đây đã ba năm không trả lương rồi. Nếu ai dám to gan đi đòi
lương, thì sẽ bị một nhóm côn đồ đến dần cho nhừ tử, thậm chí đến mấy
thằng lái xe than cũng chạy lại đá hôi mấy cái.
“Không trả tiền lương? Thế sao mọi người vẫn làm việc?” - Lưu Triều
Dương hỏi.
“Chính vì ông chủ giữ tiền lương lại, nên cứ phải làm, chứ bỏ đi thì mất
hết à.” - Lão Đinh ngán ngẩm đáp.
Một năm sau, Lão Đinh trở thành đồng phạm đạo mộ cùng Lưu Triều
Dương. Trải nghiệm cuộc đời của ông già người Sơn Tây này có gói gọn
trong một chữ: “Nghèo”. Còn nếu muốn dùng hai chữ, thì là: “Đào mỏ”. Kể
từ khi ông ta còn là một đứa trẻ đã bắt đầu phải đi đào mỏ, mẹ của ông ta
từng nhặt nhạnh những bông lau bên bờ sông, làm cho ông cái áo bông,
dưới giếng mỏ vừa ẩm ướt, vừa nóng bức, chỉ sau mấy đêm, chiếc áo bông
của ông nảy cả mầm, mọc ra một chồi cây nhỏ. Khi lớn lên, ông ước mình
có thể tự mở một khu mỏ, có lẽ ước mơ đó chưa từng trở thành hiện thực,
nên cả cuộc đời ông chỉ gắn với chữ “nghèo”, từ một người thanh niên vạm
vỡ sức vóc, giờ ông đã trở thành một ông già gầy guộc, yếu ớt.
Lão Đinh là một công nhân mỏ dày kinh nghiệm, những kinh nghiệm
này giúp ông rất nhiều trên con đường đạo mộ về sau này.
Một lần, ông chỉ lên đỉnh đầu, hỏi Lưu Triều Dương: “Cậu có biết bên
trên là gì không?”
“Là đất chứ là gì.” - Lưu Triều Dương trả lời “Bên trên lớp đất?” “Không
biết.”
“Là một con sông.”
