30. TRANG TỬ
BỌ NGỰA BẮT VE,
VÀNH KHUYÊN TẠI HẬU
Khi người vợ chết, bản thân mình lại gõ mâm ca hát, sự việc như thế quả
rất hiếm thấy ở trên thế giới này từ trước đến nay. Chỉ có một ví dụ được
ghi trong sử sách, đó chính là Trang Tử, một nhà hiền triết nổi tiếng trên
hai ngàn năm về trước. Người bạn thân của ông là Huệ Thi, một nhà tư
tưởng khác tới điếu vong linh, nhìn thấy quan tài đặt ở trong nhà để chờ
chôn cất. Trang Tử thì ngồi xổm ở dưới đất vừa gõ mâm vừa ca hát. Huệ
Thi giận dữ nói:
- Vợ ông đã nhiều năm chung sống với ông, thay ông sinh đẻ và nuôi
dưỡng con cái, đã chịu bao nỗi khổ sở đắng cay vì ông. Bây giờ tuổi già
thân chết ông không nằm xuống khóc lóc thì thôi, thế mà ông lại gõ mâm
ca hát, thì còn có đạo lý gì nữa?
Thế nhưng Trang Tử lại có đạo lý riêng của mình. Ông giải thích, nói:
- Bà lão vừa mất tôi vô cùng đớn đau sầu thảm. Thế nhưng nghĩ lại làm
thế là không đúng. Làm một con người, bà lão vốn không có sinh mệnh,
cũng không có hình thể, ngay hơi thở cũng chẳng có. Về sau dần dần trong
tình trạng như có như không đã có hơi thở, đã có hình hài, đã có sinh mệnh.
Hiện tại chẳng qua chỉ là từ sinh mệnh biến hóa thành tử vong mà thôi.
Loại diễn biến này cũng giống hệt như sự tuần hoàn của bốn mùa xuân hạ
thu đông mà thôi. Bà lão giống hệt như đang ngủ ngon ở trong nhà, còn tôi
lại cứ khóc hu hu ở bên cạnh, thì quả thật là tôi không thể hiểu được đạo lý
diễn biến của sinh mệnh. Cho nên tôi mới không khóc đó! (Xem thêm
“Thái tử - Ngoại thiên”).
Trang Tử tên gọi là Chu, người Mông Tùng thời Chiến Quốc (nay là
vùng ngoại giới Hà Nam - An Huy), sinh vào khoảng năm 369 trước Công
