lẫn nhau, Quan Đông chỉ còn sáu nước. Tần nên thừa thắng đánh các nước
chư hầu, chiếm lấy sáu nước đó. Nay các nước chư hầu đã phục Tần ví như
quận huyện rồi. Dựa vào sự cường thịnh của nước Tần, dựa vào tài năng
của đại vương, đủ để tiêu diệt các nước chư hầu, thành nghiệp đế, thống
nhất thiên hạ. Đây là thời cơ vạn đời có một. Nay nếu lười nhác, không
chịu làm gấp, các nước chư hầu kịp phục hồi sức mạnh, họ tụ tập gắn bó
lại, tuy có tài năng như Hoàng Đế cũng chẳng thể thôn tính được họ! (Xem
“Sử ký - Lý Tư liệt truyện...”) tức là nói tình hình lúc đó với thời đại Xuân
Thu hoàn toàn không giống nhau. Thời cơ thôn tính sáu nước thống nhất
thiên hạ đã chín muồi, nước Tần đã đủ điều kiện thống nhất thiên hạ. Thời
gian không bao giờ trở lại, cơ hội không thể để mất.
Tần Vương Chính xem xét thời cơ tính toán thế lực, rồi quyết định tiếp
nhận kiến nghị của Lý Tư, liền thay đổi chính sách “tiệm tiến tàm thực”
[49] kế tục liền trong sáu đời, thành chính sách “Cấp tiến kình thốn” [50]
rồi triển khai toàn diện cuộc chiến tranh thống nhất Trung Quốc. Cuộc
chiến tranh này bao gồm cả việc thôn tính sáu nước, và Bắc đuổi Hung Nô,
Nam chinh phục Bách Việt ở trong đó, đã trải qua thời gian suốt 24 năm
(năm thứ mười đến năm thứ 33 Tần Thủy Hoàng, tức năm 237 đến năm
214 trước Công nguyên). Cuộc chiến tranh bắt đầu từ Trung Nguyên mở
rộng ra tới tận biên cương “phía Bắc và vùng biển phía Nam”, đấu tranh
quân sự và đấu tranh ngoại giao, đấu tranh chính trị và đấu tranh kinh tế
xen kẽ nhau. Đây là một cuộc chiến tranh thời gian kéo dài, chiến trường
rộng lớn, đấu tranh chằng chịt xen kẽ phức tạp. Trong cuộc chiến tranh này,
Tần Thủy Hoàng không những quyết định sách lược tác chiến ở hậu
phương, nắm vững toàn cục, mà còn đích thân ra tiền tuyến, chỉ đạo cụ thể,
dùng mưu lược chính xác chỉ đạo chiến tranh, giành được thắng lợi hoàn
toàn. Thông qua cuộc chiến tranh này, đã kết thúc được cục diện cuộc hỗn
chiến chư hầu cát cứ kéo dài suốt hơn ba trăm năm, mở ra lãnh thổ biên
cương dài rộng tới hàng nghìn dặm, đã hoàn thành được sự nghiệp vĩ đại
thống nhất Trung Quốc.
