66. PHÒNG HUYỀN LINH
GIỎI MƯU VIỆC LỚN, GIỮ YÊN XÃ TẮC
Phòng Huyền Linh (năm 579 - 648), tự Kiều, người Lâm Tri, Châu Tề
(nay thuộc thành phố Tri Bác, Sơn Đông), thông minh từ nhỏ, đọc nhiều
sách vở, có sức hiểu biết ghê người. Vào đầu đời Tuỳ, người bình thường
căn cứ vào cảnh tượng thái bình đương thời đã cho rằng chính quyền triều
Tuỳ có thể ổn định lâu dài; nhưng ông từ tình hình vua Tuỳ “không công
đức”, mặc sức lừa gạt trăm họ và nội bộ hoàng tộc loại trừ lẫn nhau đã kết
luận: Việc nhà Tuỳ diệt vong có thể gác chân mà đợi. Năm 18 tuổi ông
được đề cử làm tiến sĩ, Vũ Kỵ uý, sau giữ chức Tập thành uý. Khi quân
Đường tiến vào Quan Trung, ông qui thuận Lý Thế Dân, giữ chức Ký thất
tham quân phủ Tần Vương, giúp Lý Thế Dân thống nhất Trung Quốc,
giành được ngôi vua. Trinh Quán nguyên niên (năm 627) giữ chức Trung
thư lệnh, sau là Thượng Tả Bộc xạ, trông coi việc sửa quốc sử, nhận chiếu
vua tuyển chọn lại “Tấn thư”, được phong là Lương Quốc công. Ông là nhà
chính trị, mưu lược nổi tiếng thời đầu Đường, cùng với Đỗ Như Hối, Ngụy
Trưng... là trợ thủ quan trọng của Lý Thế Dân.
THU NẠP NHÂN TÀI RỘNG RÃI,
GIÚP ĐỠ TẦN VƯƠNG SÁNG NGHIỆP
Sau khi nối ngôi, Tuỳ Dạng Đế lạm dụng sức dân tiêu pha vô độ, bắt
buộc hàng chục triệu nông dân xây dựng Đông Đô, sửa chữa Tây Uyển,
đào Vận Hà, xây Trường Thành... Lại nhiều lần đi chơi Giang Đô, và đi
tuần du hiên giới, dọc đường thường có mấy chục vạn người đón đưa, cực
kỳ xa hoa. Lại còn tấn công Cao Ly nhiều lần, tiêu hao sức người sức của
rất lớn... Chỉ trong mấy năm ngắn ngủi, kinh tế triều Tuỳ suy vi, dân chúng
không sống nổi, các loại mâu thuẫn tăng lên, khởi nghĩa nông dân hết đợt
này đến lượt khác. Một số quan lại nhà Tuỳ cũng ủng hộ quân đội, đợi dịp
thay thế Tuỳ. Tháng 5 năm Nghĩa Ninh nguyên niên (năm 617), Lưu Thủ -
