giỏi né tránh hiềm nghi, ứng đối nhanh nhạy, xưa nay không có ai sánh nổi,
nắm việc quân, đánh nhau, không có gì là không giỏi.
COI TRỌNG NHÂN HIẾU,
ỦNG HỘ LẬP LÝ TRỊ LÀM THÁI TỬ
Trinh Quán năm thứ 17 (năm 643), nội bộ hoàng tộc nhà Đường liên tiếp
xảy ra ba sự kiện muốn cướp ngôi vua, đoạt quyền. Con trai Lý Thế Dân -
Tề Vương Lý Hựu “tính khinh bạc”, người cậu là Dương Hoằng Trí nói với
ông ta: Anh em cháu rất nhiều, sau khi bệ hạ băng hà, phải có tráng sĩ để tự
vệ. Lý Hựu nghe theo kiến nghị đó, chiêu mộ riêng nhiều kẻ cảm tử. Sau
khi biết, Lý Thế Dân đã trách mắng Lý Hựu, nhưng Lý Hựu không nghe
còn lập riêng các chức quan Trụ quốc, khai phủ v.v... rồi mở kho khen
thưởng, xua dân vào thành, mộ giáp binh, tu bổ lầu gác muốn biến châu Tề
thành một vương quốc độc lập. Lý Thế Dân đành hạ lệnh đánh dẹp, bắt Lý
Hựu mang về Trường An, ban cho chết. Thái tử Lý Thừa Càn do Lý Thế
Dân lập là một công tử ăn chơi, thích thanh sắc, chó, ngựa. Dưới sự ủng hộ
của ông chú là Hán Vương, Lý Nguyên Xương, Lý Thừa Càn suốt ngày ăn
uống vui chơi. Một con trai nữa của Lý Thế Dân là Lý Thái, đa tài đa nghệ,
có chí muốn cướp ngôi dùng nhiều vàng bạc mua chuộc một số đại thần,
khuyên Lý Thế Dân lập Lý Thái làm Thái tử. Lý Thừa Càn sợ Lý Thái
chiếm mất vị trí Thái tử, đã dâng biểu tố cáo tội Lý Thái. Lý Thế Dân
xuống chiếu bắt Lý Thái, không được. Lý Thừa Càn sai người ám sát Lý
Thái đồng thời chuẩn bị mưu phản, khi xét xử vụ án này thấy đã liên quan
đến việc Lý Thừa Càn cũng mưu phản. Lý Thế Dân hạ quyết tâm giáng Lý
Thừa Càn làm thứ dân. Sau khi phế bỏ Thái tử, Lý Thế Dân triệu tập
Trưởng Tôn Vô Kỵ, Phòng Huyền Linh, Lý Tích, Chử Trục Lương... vào
cung nói: Ba đứa con, một em ta đã làm như vậy, ta chẳng còn nơi nương
tựa. Nói xong ngã vật xuống giường, muốn dùng dao tự đâm. Chử Trục
Lương giằng được dao. Bọn Trưởng Tôn Vô Kỵ hỏi Lý Thế Dân nghĩ thế
nào. Lý Thế Dân nói: Ta muốn lập Tấn Vương Lý Trị làm Thái tử! Trưởng
Tôn Vô Kỵ lập tức nói: Xin ra chiếu, kẻ nào dị nghị, thần xin được chém.
Lý Thế Dân nói với Lý Trị: Cậu con giúp con, nên cám ơn. Lại nói: Các
