và Tề Vương phủ thấy hai người đã chết, liền tan rã. Lý Uyên đành tiếp thu
sự thực và ngày 9 tháng 8 năm đó, Lý Thế Dân nối ngôi vua.
CẤT KHÔI GIÁP GIỮ GÌN CHỮ TÍN,
PHẢN ĐỐI DÙNG BINH ĐÁNH ĐÔNG ĐỘT QUYẾT
Đột Quyết là dân tộc cổ lão ở phía Bắc Trung Quốc. Từ triều Tuỳ bắt đầu
hùng mạnh lên, sau do nội bộ không hòa, chia làm hai bộ Đông và Tây.
Kha Han Cật Lợi, đông Đột Quyết sau khi nối ngôi càng kiêu ngạo, nhiều
lần xâm phạm quấy nhiễu biên giới miền Bắc triều đường. Tháng 8 năm Vũ
Đức thứ bảy, quân Đột Quyết xâm phạm thành Tây châu Ung (nay là huyện
Ninh - Thiểm Tây) thế lớn như muốn lấy ngay Trường An. Lý Thế Dân
dùng kế phản gián khiến quân Đột Quyết phải xin hòa rút về. Do quân Đột
Quyết năm nào cũng xâm phạm quấy nhiễu, có một dạo Lý Uyên đã tính
việc dời đô, chỉ vì Lý Thế Dân hết sức can ngăn mới thôi. Tháng bảy năm
Cửu Đức thứ chín, Cật Lợi nhân “Sự biến cửa Huyền Vũ” dẫn 10 vạn quân
xâm lược phía Nam, ngày 12 tháng 8 quân đã đến vùng Tiện Kiều - Vị
Thủy dưới thành Trường An. Cật Lợi cử thân tín là Chấp Thất Tư Lực vào
thành Trường An thăm dò hư thực. Chấp Thất Tư Lực dọa dẫm Lý Thế
Dân mới lên ngôi rằng Kha Han Cật Lợi dẫn một triệu quân tới. Lý Thế
Dân không hề sợ hãi, bắt giam Chất Thất Tư Lực, đồng thời thân dẫn sáu
quân kỵ đến Bắc thành Trường An, cách sông Vị Thủy nói chuyện với Cật
Lợi, trách hắn phụ ước. Tiếp đó quân Đường lục tục kéo đến, Cật Lợi “có
nét sợ” liền hòa ước, kết minh với Đường rồi lui. Không lâu sau đó, đông
Đột Quyết gặp tai nạn tuyết dày mấy thước, gia súc chết vì đói, rét rất
nhiều, trăm họ cũng vậy. Nhiều bộ lạc phản lại Cật Lợi. Một số đại thần
triều Đường kiến nghị cử quân tấn công đông Đột Quyết. Lý Thế Dân liền
hỏi ý kiến Tả Bộc xạ Tiêu Vũ về việc này. Tiêu Vũ khuyên đánh.
Trưởng Tôn Vô Kỵ cho rằng nó không phạm ta mà vứt bỏ chữ tín làm
mệt dân, không phải là đạo của bậc vương giả, mà nên “cất khôi giáp, giữ
chữ tín”. Lúc đó Lý Thế Dân vừa xưng đế không lâu, các nơi lại gặp đại
hạn. Nếu lại dùng binh với quy mô lớn sẽ có ảnh hưởng không lợi tới việc
