76. LÝ TIẾT
CÓ PHÉP TỰ BẢO VỆ,
MƯU LẠ NHIỀU LẦN DÂNG
Lý Tiết (năm 722 - 789) tự Trường Nguyên, người Kinh Triệu (nay là
thành phố Tây An, Thiểm Tây) có trí tuệ từ nhỏ, 7 tuổi đã biết ngâm thơ
làm phú. Do rất nổi tiếng, Đường Huyền Tôn sai người gọi đến thử tài. Lý
Tiết triều kiến, lễ nghi nhàn nhã. Lúc này Huyền Tôn đang đánh cờ với Yến
Quốc công Trương Thuyết, liền hạ lệnh cho Trương Thuyết ra đề. Trương
Thuyết bảo ông làm bài phú “Vuông, tròn, động, tĩnh” đồng thời chỉ vào
bàn cờ để trên bàn nói: Vuông là bàn cờ, tròn là quân cờ, động là đánh cờ,
tĩnh là cờ chết. Nhưng ông sợ Lý Tiết mới 7 tuổi không hiểu, liền giải
thích: Ta mượn vuông, tròn, động, tĩnh của bàn cờ làm ví dụ, cháu tự làm
bài phú bốn chữ vuông, tròn, động, tĩnh, không được nệ vào cờ mà nói. Lý
Tiết trả lời: Hiểu được. Rồi nói: Vuông là hành nghĩa, tròn là dùng trí, động
là mời hiền, tĩnh là đắc ý. Trương Thuyết nghe nói, rất kinh ngạc, đứng dậy
vái chào triều đình được thân đồng. Nhà vua vô cùng phấn khởi lệnh đưa
vào Viện hàn lâm đọc sách. Khi lớn lên, liền thưởng cho làm bạn áo vải với
Thái tử, cùng thái tử Lý Hưởng đọc sách, bàn luận, vui chơi. Do thái tử rất
kính mến ông nên đã làm cho bọn Lý Lâm Phủ, Dương Quốc Trung ghen
ghét.
Lý Tiết liền xin về, ở ẩn tại Dĩnh Dương. Loạn An Sử Đường Huyền Tôn
chạy về thành đô, thái tử Lý Hưởng lên ngôi ở Linh Vũ, xưng là Túc Tôn.
Khi Túc Tôn lên ngôi, các quan văn, vũ không được 30 người, trong đó
không có nhân tài đột xuất nào, quanh ông chỉ có hai người - ái thê Trương
Lương Đệ và hoạn quan Lý Phủ Quốc. Túc Tôn nhớ đến bạn cũ Lý Tiết,
liền sai người triệu ông tới, lúc đó mới coi là có trợ thủ đắc lực. Lý Tiết là
nhân vật đặc biệt sinh ra trong hoàn cảnh đặc biệt thời Trung Đường. Ông
đã trải qua bốn triều Đường Huyền Tôn, Đường Túc Tôn, Đường Đại Tôn,
