Tháng giêng Trường Hưng năm thứ hai (năm 1279), Trương Hoằng
Phạm dẫn hai đạo thủy lục quân Nguyên đi thẳng đến Nhai Sơn, chuẩn bị
tiêu diệt cứ điểm cuối cùng của chính phủ Tống lưu vong. Ở ngoài cửa
khẩu Châu Giang, trên biến cả mênh mông đang ấp ủ một trận đại hải chiến
có qui mô chưa từng có trong lịch sử Trung Quốc. Để khuyên hàng tướng
Tống Trương Thế Kiệt, Trương Hoằng Phạm khôn ngoan quá thành mù
quáng, đã sai người đến khuyên Văn Thiên Tường bảo ông viết thư khuyên
hàng. Nỗi uất hận tích giữ trong lòng Văn Thiên Tường như ngọn núi lửa
sắp bùng nổ, ông liền vung bút viết bài thơ nổi tiếng “qua biển mênh
mông” để biểu thị quyết tâm thà chết bất khuất của ông. Trong đó có hai
câu được truyền tụng trong sử sách:
Người đời, xưa nay ai không chết?
Lưu tâm lòng son với sử xanh.
Nhai Sơn bị quân Nguyên đánh chiếm, Trương Hoằng Phạm mở tiệc
mừng công, khuyên Văn Thiên Tường rằng: Triều Tống đã diệt vong, việc
trung hiếu đã hết. Văn thừa tướng nếu có thể thay đổi cách suy nghĩ, lấy
tấm lòng trung thờ Đại Tống thờ Đại Nguyên, thì hiền tướng Đại Nguyên,
ngoài thừa tướng ra còn ai! Văn Thiên Tường đau xót trả lời: Nước mất
không thể cứu, là một thần tử, chết cũng chưa hết tội, đâu dám hai lòng
sống tạm bợ? Trương Hoằng Phạm khuyên hàng thất bại, đành sai người áp
giải Văn Thiên Tường về đại đô. Trên đường đi Văn Thiên Tường phẫn nộ
tuyệt thực tám ngày, không ăn một hạt cơm, uống một giọt nước. Tháng
mười, sau khi đến nơi, chính phủ triều Nguyên an trí Văn Thiên Tường vào
quán hội đồng nơi tiếp đãi quan viên đầu hàng, nhân viên quản lý mang
thức ăn ngon rượu tốt ra khoản đãi, coi như thượng tân. Tiếp đó người
khuyên hàng nối nhau tới. Trước tiên là trạng nguyên tể tướng Lưu Mộng
Viêm, Nam Tống, Văn Thiên Tường đã chửi hắn một trận thậm tệ. Tiếp đó
là Doanh quốc công Triệu Hiển, tức hoàng đế Đức Hựu lúc này mới chín
tuổi, tất nhiên là không biết khuyên Văn Thiên Tường đầu hàng như thế
nào, nhưng những kẻ thống trị triều Nguyên muốn lợi dụng quan hệ vua tôi
để buộc Văn Thiên Tường phục tùng. Vừa thấy Triệu Hiển, Văn Thiên
