95. DƯƠNG SỸ KỲ
LIÊM KHIẾT PHÒ TÁ BA ĐỜI,
DANH TIẾNG VANG CHÍN CHÂU
Dương Sỹ Kỳ (1365 - 1444) tên là Ngụ, người Thái Hòa Sơn Tây. Mồ
côi bố từ nhỏ, sau mẹ tái giá, đi theo, nhà rất nghèo. Ông chăm chỉ hiếu
học, dựa vào việc giảng dạy tự học mà thành tài, thường qua lại giữa vùng
Hồ, Tương. Năm đầu Kiến Văn, triều đình tập trung các nhà nho biên soạn
cuốn “Thái Tổ thực lục”. Dương Sỹ Kỳ dựa vào tài học lịch sử của mình
được giới thiệu lên, được triệu vào hàn lâm làm quan biên soạn. Sau khi
Thành Tổ lên ngôi, ông được vào nội các, tham gia các việc quân cơ, mấy
tháng sau được thăng làm Thị độc. Sau lại được thăng làm Tả Trung Doãn,
Tả Dụ Đức. Sỹ Kỳ cẩn thận giữ chức, giỏi ứng đối, nói năng chắc chắn. Là
một mưu thần quan trọng của triều đình, cả đời ông trung thành với triều
Minh, “cúc cung tận tuy đến hơi thở cuối cùng” để bảo vệ sự thống trị của
triều đại đó. Trong mấy chục năm làm quan, ông đã có những cống hiến có
thể nói là to lớn với triều Minh, bất kể là về mặt phụ chính hay là mặt dùng
người, tiến cử người, ông đều có ảnh hưởng sâu xa với triều đình. Ông
cùng với Dương Vinh, Dương Phổ được gọi là “Tam Dương” nổi tiếng một
thời, nhưng trong “Tam Dương” thì phải nói đến Dương Sỹ Kỳ trước tiên.
Khi Nhân Tôn còn ở ngôi, một năm có nhân sĩ dâng thư ca tụng đất nước
thái bình, nhà vua bảo đọc cho các đại thần nghe, các đại thần cùng đều liên
tục phụ họa là tốt, chỉ có một mình Dương Sỹ Kỳ lúc đó đang là Binh bộ
thượng thư, nói: Ơn đức của nhà vua mặc dù đã thấm nhuần thiên hạ,
nhưng trong cả nước vẫn còn rất nhiều nơi có người không có nhà ở, trăm
họ còn chưa no ấm, muốn đạt được thái bình thịnh thế, nếu không có cố
gắng công phu trong mấy năm sợ rằng là chưa được. Nhà vua nói: “Lời nói
này rất đúng”, tiếp đó lại nói với các đại thần: Lúc bình thường ta lấy lòng
thành đối xử với các ngươi, mong muốn các ngươi phò tá triều chính tốt.
