Thực hiện ebook: www.hocthuatphuongdong.vn
60
suốt đến mấy xã Quất Lưu, Ngọc Canh, Hương Canh và Tiên Hương
thuộc huyện Bình Xuyên, ăn thông với hai con sông Cà Lồ và Tiểu Đáy.
Nước sông Cà Lồ trước kia chảy vào đầm Vạc và trút ra sông Tiểu Đáy
do một nhánh sông đào nhỏ, nhưng ngày nay nước sông Cà Lồ chảy
thẳng qua sông Đuống, và nơi ăn thông với đầm Vạc cũ đã bị ngăn
lấp.
Nước đầm Vạc trong và mát; cá đầm Vạc béo và ngon, và những
dân làng sống quanh đầm Vạc chỉ cần chịu khó đôi chút là được
huởng tất cả những nguồn lợi thiên nhiên của tạo hóa chứa đựng
trong đầm này.
Thật vậy, đầm Vạc rộng và sâu, nước lên xuống tùy theo mùa mưa
mùa nắng, khiến đàn cá ở sông Đáy, khi nước lên, theo dòng nước
vào đầm, và lúc nước ra, ở lại đầm, biến thành một nguồn lợi cho chín
làng ở quanh đấy. Ngoài ra, đất ở đáy đầm là một thứ đất sét quánh,
dùng để nung lon nặn nồi rất tốt người ta vẫn thường lấy để mang
bán cho các nơi làm đồ gốm như Thổ Hà ở Bắc Giang, Bát Tràng ở Bắc
Ninh, Định Trung ở Vĩnh Yên v.v...
Ven bờ đầm, những đám rong xanh dùng cho lợn ăn rất lợi, có thể
thay bèo và rau được.
Sống ở chung quanh đầm Vạc, lẽ tất nhiên người dân biết khai thác
phải được hưởng những nguồn lợi vô tận của đầm này. Người ta đánh
cá, người ta nuôi lợn, người ta đào rạch để lấy nước trong những năm
hạn hán, người ta lặn xuống đáy đầm để lấy đất sét dùng cho nghề
nặn. Và cỏ mọc ở bờ đầm rất xanh tốt, trẻ con trong các làng vẫn cho
trâu ra gặm cỏ, và các cô gái cùng nhau cắt cỏ nơi đây.
Sáng sáng, từ lúc tinh sương, trên mặt đầm đã có người, nhất là ở khu
giáp mấy làng Vị Thanh, và Vị Trù. Dân mấy làng này ra đầm đánh cá,
trai có, gái có, trẻ có, già có. Đánh cá ở đầm cũng vất vả như đánh cá
ở sông và cũng cần đủ những dụng cụ như vậy: phải có chài, có lưới,
có thuyền. Ngoài ra còn cần đặt thêm đó, thêm lờ ở những chỗ nước
chảy vào đầm hoặc từ đầm chảy ra ruộng để đón cá.
Đầm Vạc tuy rộng và sâu, nhưng khu sâu nhất là ở ven xã Vị Thanh,
mé bên kia tỉnh lũ Vĩnh Yên, và các cá lớn vẫn tập trung ở khu này.
