Hội đền Bắc Lệ
Bắc Lệ thuộc châu Hữu Lũng, tỉnh Bắc Giang (Hà Bắc) nằm bên đường
xe lửa từ Bắc Giang đi Lạng Sơn. Đây là một xã ở một nơi bắt đầu thuộc
về vùng Thượng du miền Bắc và cũng là một thị trấn nhỏ với chợ và nhà
ga Bắc Lệ, cách Phủ Lạng Thương vào khoảng gần bốn chục cây số. Từ
Phủ Lạng Thương đi tới Kép, rồi từ Kép đi qua làng Mẹt, nơi giặc Pháp
đã xử tử hai mươi bảy chiến sĩ Phục Quốc Quân vào năm 1940(1) đến ga
Sông Hóa rồi đến ga Bắc Lệ.
Tại Bắc Lệ có đền thờ đức Mẫu Thượng Ngàn, bà chúa cai quản vùng
rừng xanh. Đền ở xế ga, không cách xa chợ bao nhiêu. Cũng thờ với đức
Mẫu Thượng Ngàn, đền có thờ các Cậu các Cô miền rừng núi. Đây là
linh hồn những người miền ngược chết trẻ linh thiêng được nương nhờ
dưới bóng Mẫu.
Tại đền thờ có bức tranh đức Mẫu Thượng Ngàn ngồi trên chiếc võng
chăng giữa hai cây. Ở bên trái có một con chim, bên phải có một con
vượn, hai con vật này cũng như hai cây treo võng tượng trưng cho rừng
xanh. Đức Mẫu Thượng Ngàn có mười hai cô nàng hầu hạ, mỗi cô trong
tay cầm một vật gì. Hai cô ở hai bên mé trên cầm mỗi cô một chiếc quạt
lông che cho Mẫu còn các cô khác hoặc cầm quạt, cầm bó hương, trống
khẩu, khay chén hay khay hoa quả. Mé dưới bức tranh là rừng núi, và
trên rừng núi có đôi hài của Mẫu. Lại có các loài vật tượng trưng cho dã
thú nơi rừng núi: voi và ngựa.
Dưới cùng bức tranh là những đợt sóng, trên những đợt sóng này là mấy
con vật tượng trưng cho các loài thủy tộc: con tôm, con cua, con rắn
nước, và con cá.
Sở dĩ mé dưới bức tranh có vẽ thêm như vậy là vì đức Mẫu Thượng
Ngàn cũng lại là đức Mẫu Thủy Cung.
