[1] Không rõ vua nào nhà Thanh
[2] Theo Nguyễn Văn Kiềm trong TÂN CHÂU
Hội làng Hải Cát
Làng Hải Cát thuộc tổng Long Hồ, huyện Hương Trà tỉnh Thừa Thiên,
cũng như các xã khác tại Việt Nam, thường hàng năm, hai lần làm lễ kỳ
yên vào tháng Hai và tháng Bảy. Dân làng làm lễ tại đình làng, nhưng
trước ngày hành lễ, bao giờ cũng có cuộc rước Thần, tục gọi là lễ nghênh
thần để cung nghênh các vị Thần thờ cúng tại các đền miếu trong làng về
đình để dân làng cúng tế.
Làng Hải Cát có đền thờ Thiên Y A Na Ngọc Diễn Phi Chúa Ngọc, đền
này được sắc vua Đồng Khánh ban là HUỆ NAM ĐIỆN. Dân chúng gọi
là đền Hòn Chén.
Sơ lược thần tích
Huệ Nam Điện xây trên núi Ngọc Trản, thuộc địa phận xã Hải Cát.
Điện này trước kia là Ngọc Trản Sơn Thần từ còn gọi là đền Hàm Long,
linh thiêng nức tiếng. Đền thờ Thiên Y A Na Diễn Phi Chúa Ngọc và
Thủy Long Thần.
Trước sự linh ứng của Bà Thiên Y A Na, vua Minh Mạng sau khi lên
ngôi được hơn hai năm, đã cho mở rộng ngôi đền vào năm 1832.
Trước ngôi đền là một vực sâu của dòng sông Hương, nước đen ngòm,
theo tục truyền là không đáy, và nơi đây chính là nơi có cung điện của
thủy thần. Người ta thoáng thấy xuất hiện một con giải (một giống rùa
to) to lớn bằng chiếc chiếu bơi lội trên vực sâu này, tạo nên những luồng
sóng kinh khủng, nước đen bốc lên cao ngất.
Về sự linh thiêng của Thiên Y A Na Thánh Mẫu, có một câu chuyện
thường được thuật lại:
