61
Thực hiện ebook:
HỌC THUẬT PHƯƠNG ĐÔNG
www.hocthuatphuongdong.vn
muốn công danh, từ chối sự xuất chính, lấy việc dạy học làm lẽ sống.
Lại có những người tuy không đỗ đạt gì và đã từng nhiều phen lảo đảo
trường ốc, nhưng vì hay chữ được dân làng ép mời mở lớp dạy học. Học trò
các ông đồ hay chữ thường rất đông, và dù làm nên danh vọng cao xa bao
giờ cũng kính trọng thầy, và chính các ông đồ cũng luôn luôn giữ địa vị mình,
chẳng may nếu gặp phải học trò vong ân, làm nên coi rẻ thầy, các ông lập
tức cấm cửa không bao giờ thèm nhìn nhận là học trò. Ta cứ đọc truyện ông
Chu Văn An đời nhà Trần đủ biết uy tín của một ông đồ đối với học trò ra
sao.
Các ông đồ trước đây mở trường dạy học dễ dàng không bị luật lệ nào
ràng buộc. Các ông đồ được hoàn toàn tự do mở lớp dạy học trò. Điều kiện
cần thiết là phải hay chữ, có hay chữ mới có học trò.
Ngoài các ông đồ mở lớp dạy học, nhiều gia đình khá giả cũng rước ông
đồ về dạy bảo con cái ở trong nhà. Trong trường hợp này các ông đồ biến
thành những gia sư. Đối với các vị gia sư, học trò kính trọng đã đành, các phụ
huynh học sinh cũng kính trọng, vì các vị gia sư này đều là những người văn
hay chữ tốt đem đạo thánh hiền dạy cho con cái mình. Các ông đồ thường
nhận thêm học trò nếu có người khẩn khoản xin cho con học.
Ngày nay nhiều gia đình cũng mướn gia sư: đây là các cậu giáo hoặc cô
giáo kèm trẻ em học thêm ở trong nhà. Các cậu giáo, cô giáo này không cần
phải học vấn uyên bác, chỉ cần có trình độ học cao hơn mấy đứa trẻ mình
dạy là đủ.
Học sinh ngày xưa đối với các cậu giáo, cô giáo thường hay nhờn vì chính
cho là bố mẹ chúng thuê những người này đến để dạy bảo chúng, chúng có
một vài cử chỉ kém lễ độ cũng không sao, các cậu giáo, cô giáo cần tiền
không thể bỏ chúng được. Học sinh đã vậy, ngay cả đến phụ huynh học sinh
cũng coi thường các gia sư, các vị này ỷ tiền cậy của coi các gia sư chỉ như
những người làm công lãnh lương của họ.
Nói chi đến gia sư, ngay tại các trường học, có nhiều học trò cũng coi
khinh thầy giáo, chúng cho rằng đi học thì chúng phải đóng tiền, các thầy
giáo ăn lương của nhà trường thì có bổn phận phải dạy cho chúng. Đấy là
nói trường tư, ở các trường công sự kính trọng của học trò đối với thầy giáo
