109
Tinh thần trọng nghĩa phương Đông
nay, nhưng cũng là những vết son trong lịch sử để chúng ta
kiêu hãnh với tinh thần trọng nghĩa của dân tộc.
Và gần đây hơn, một Phạm Hồng Thái dám đơn độc ném
bom ở Sa Điện để định giết Toàn quyền Pháp Merlin rồi chịu
chết, một Trần Trung Lập đành chịu chết ở Lạng Sơn chứ
không chịu tìm cái sống bằng cách bỏ những kẻ đã theo mình
đều là những nghĩa sĩ đã nêu cao tiếng tăm người Việt... Và
còn nhiều nữa, hữu danh và vô danh.
Tinh thần Trọng Nghĩa Phương Đông muôn thuở được nêu
cao với các nghĩa sĩ, và tinh thần này thực đáng tôn trọng, nếu
chúng ta đem so sánh hành động của các nghĩa sĩ với hành
động của những kẻ tham danh lợi, sợ chết đã coi rẻ chữ Nghĩa.
Nói đến Phương Đông là nói đến tất cả dân tộc ở Viễn
Đông, nhưng trong tập sách này chúng tôi chỉ nhắc tới ba
dân tộc Nhật Bản, Trung Hoa và Việt Nam là những dân tộc
đã chịu ảnh hưởng Khổng giáo. Chúng tôi mong sẽ có dịp
đề cập tới tinh thần trọng Nghĩa của các dân tộc bạn khác
ở Phương Đông.
TOAN ÁNH
