Tín ngưỡng Việt Nam
308
dành riêng cho các nhà nhân chủng học, ở đây tôi chỉ muốn
nhân dịp nói tới Tết nguyên Đán của người Kinh, tôi không
quên các đồng bào Thượng.
Bắt đầu bằng một số ít các sắc tộc miền nam.
TẾT Của Người Kơho
người Kơho là một sắc dân ở cao nguyên Trung phần, tập
trung nhiều nhất tại tỉnh Lâm Đồng.
người Kơho không ăn Tết nguyên Đán như người Kinh.
Tết của họ đến sau Tết nguyên Đán một tháng và gọi là Tết
Lir bong (Ly bông), tức là Tết Mừng Lúa Về.
Tết này bắt đầu vào khoảng tháng ba dương lịch và kéo dài
hàng tháng. Dân Kơho đón mừng ngày Tết một cách thảnh
thơi. Thóc lúa họ vừa gặt xong, việc canh nông đã chấm dứt.
Họ tha hồ nhàn rỗi, chờ đợi mùa mưa để cày cấy vụ sắp tới.
Ý nghĩa tết mừng lúa là để dân chúng hân hoan vui sướng
sau khi đã đóng kho lúa lại. Hai chữ Lir bong, nghĩa đen
là bịt cót thóc, vậy mừng lúa về là mừng thóc đã đóng vào
trong cót. Ăn Tết Lir bong, người Kơho mừng vì kết quả
thu hoạch được và tỏ lòng cám ơn Thượng đế Yang (Giàng)
đã ban ơn cho họ, cho mưa thuận gió hòa để họ có thóc lúa
sinh sống quanh năm.
Đối với người Kơho, thóc lúa quý lắm. Toàn dân họ sống
về nghề nông. Thóc lúa là căn bản, nên để cảm ơn Thượng đế
Yang đã ban cho họ, họ không tiếc các sinh vật. Họ giết trâu,
lợn, dê, gà để tạ ơn đức Yang. Họ cúng rẫy, cúng ruộng, cúng
gieo hạt và khi lúa lên họ cúng “dưỡng lúa” để cây lúa khỏe
mạnh. Lúc lúa gặt về họ tất nhiên phải cúng “mừng lúa về”.
Để tổ chức Tết Lir bong, sau khi thóc đã đóng cót, dân
làng tụ họp dưới sự chủ tọa của các bô lão để tổ chức ngày
