114
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
Miếu cũng như đền là nơi quỷ thần an ngự.
Tỷ dụ: Miếu Trúc là nơi thờ Hồ Lân Hầu, phúc thần làng Thổ Tang, nhưng
tại làng Thổ Tang cũng thờ Hồ Lân Hầu, nên trong ngày hội mở từ ngày 14
đến 23 tháng giêng tại làng này, dân làng có rước nghênh thần từ miếu Trúc
về đình làng.
Hồ Lân Hầu là một Thượng đẳng thần, nguyên là tướng nhà Trần đã từng
chống quân Minh.
KIẾN TRÚC MIẾU
Miếu nhỏ hơn đền, thường xây theo kiểu chữ nhật, với hai phần cách nhau
bởi một bức rèm, nội điện bên trong và nhà tiền tế bên ngoài. Không có tả
gian và hữu gian, và cũng không có nhà hữu mạc. Sân miếu thường cũng
không có, và như vậy lẽ tất nhiên không có nhà tam quan. cũng có một vài
ngôi miếu lớn làm theo kiểu chữ đinh thì hai bên nhà tiền tế còn có tả gian
và hữu gian, nhà tiền tế ngôi miếu ăn liền ngay với bên ngoài.
Miếu thường được xây trên gò cao, nơi sườn núi, bờ sông hoặc đầu làng,
cuối làng, những nơi yên tĩnh để quỷ thần có thể ăn vị không bị mọi sự ồn
ào của đời sống dân chúng làm nhộn. Trong miếu cũng có tượng thần, hoặc
bài vị thần linh, đặt trên ngai, ngai đặt trên bệ, với thần sắc hoặc bản sao.
Hai bên ngai cũng là hai chiếc tráp đựng y phục mũ mãng hài cốt của linh
thần, cùng kim sách ghi thành tích.
Trước ngai là bàn thờ, gồm hương án bằng gỗ hoặc bằng gạch.
Trên hương án có bày những đồ tự khí như đài rượu, quả trầu, mâm bồng,
đồ tam sự, ngũ sự v.v...
Ở miếu không có đồ nghi trượng loan giá, vì những tự khí này đều thờ tại
đình làng. có thể có tàn tán, cờ quạt bày thờ hai bên bàn thờ.
Tại nhiều miếu, có các tín nữ mang cùng những nón hài, gươm giáo bằng
giấy treo đằng trước bàn thờ gần giống như một điện thờ chư vị, cũng có
nơi gọi miếu là nghè.
CÁC LOẠI MIẾU
Như trên đã nói, miếu là một ngôi đền nhỏ dựng lên để thờ thần, các phúc
thần cũng như các vị thần khác. Miếu thờ vị thần nào thường được gọi rõ
như miếu Hai cô ở Kim Liên, Hà N
ỘÌ
, là nơi thờ hai trinh nữ linh thiêng, hoặc
người ta gọi theo địa danh như miếu Trúc là miếu dựng lên ở Thôn Trúc,
miếu Hát tại xã Hát Môn, Sơn Tây, nơi thờ Hai Bà Trưng.
