84
Tín ngưỡng Việt Nam – Quyển thượng
Tác giả: Toan Ánh
Nhà xuấ tbản: Trẻ
Đằng trước bàn thờ là bình hương hoặc đỉnh trầm. Hai bên bình hương
hoặc đỉnh trầm là đôi nến, đôi ống hương.
Ở những gia đình túng thiếu, bàn thờ Thổ công lại càng giản dị hơn. có
khi chỉ là một chiếc bàn, trên bàn có một bình hương và một cỗ mũ đặt ngay
sau bình hương.
Dù bàn thờ có giản dị thế nào cũng vẫnlà một bàn thờ và đủ biểu lộ sự
thành kính của gia chủ đối với vị thần săn sóc gia cư mình.
BÀI VỊ THỔ CÔNG
Chính ra tại bàn thờ Thổ công không phải người ta chỉ thờ một vị thần,
mà ở đây là ba vị thần với ba danh hiệu khác nhau.
Tại bài vị người ta đề cả ba danh hiệu của ba vị thần này trông coi về ba
việc riêng biệt:
Thổ công trông coi việc trong bếp
Thổ địa trông nom việc trong nhà
Thổ kỳ trông nom việc chợ búa cho đàn bà hoặc việc sanh sản mầu vật ở
vườn đất.
Bài vị của ba vị thần lập chung và đề như sau:
Đông trù tư mệnh Táo phủ thần quân
Thổ địa Long mạch tôn thần
Bản gia
Ngũ phương ngũ thổ Phúc đức chính thần.
Chữ bản gia đặt lên trên vì mỗi nhà có riêng một Thổ công, không nhà
nào giống nhà nào, và vị Thổ công của mỗi nhà đều được thay thế hằng năm
vào ngày 23 tháng chạp âm lịch, tức là vào ngày lễ Táo quân. Nhân dịp này
người ta sửa lễ cúng ông công, rồi người ta đốt bài vị cũ để thay bài vị mới.
Cũng có nhà thay vì bài vị trên, bài vị Thổ công được viết thu gọn như sau:
Định phúc Táo quân
Tức là ông vua táo định phúc đức cho gia đình. phúc đức này do sự ăn ở
phải đạo của gia chủ và của người nhà.
Táo quân thường được tôn là Đệ nhất gia chi chủ nghĩa là vị chủ thứ nhất
tại một nhà. chính vì vậy mà mỗi khi muốn cúng lễ đều phải cúng Táo quân
trước và xin phép ngài để những vị được cúng lễ có thể tới phối hưởng.
Hai bên bài vị trên bao giờ cũng có một đôi câu đối, đôi câu đối này bất
