47
ĐỪNG ẢO TƯỞNG VỀ SỰ TỒN TẠI CỦA BẢN THÂN
Thiên kiến tự chọn bản thân
K
hi đang lái xe từ Philadelphia đến New York, tôi bị mắc kẹt giữa luồng
giao thông ách tắc. “Sao lúc nào cũng là mình?” tôi rên rỉ. Liếc sang làn
đường bên kia, tôi trông thấy những gã tài xế đi về hướng Nam cứ thế vô tư
lướt qua với tốc độ khiến người ta phát hờn. Còn tôi thì phải dành cả tiếng
đồng hồ sau đó bò nhích lên với tốc độ ốc sên, và trở nên mệt mỏi vì liên tục
phanh và tăng ga, tôi tự hỏi liệu mình có thực sự xui xẻo đến vậy hay không.
Có thực là tôi luôn luôn chọn sai hàng dù là khi vào nhà băng, lúc ở trong
bưu điện hay tiệm tạp phẩm? Hay đó chỉ là tôi nghĩ mình xui xẻo?
Giả sử rằng ở trên đường cao tốc, cứ mười bữa lại có một bữa kẹt xe. Khả
năng tôi sẽ bị mắc kẹt giữa dòng xe ách tắc trong một ngày cụ thể nào đó
không hề cao hơn khả năng chuyện kẹt xe xảy ra. Tuy nhiên, khả năng tôi sẽ
bị mắc kẹt tại một thời điểm nào đó trong hành trình của mình lại cao hơn
10%. Lý do là bởi: tôi chỉ có thể nhích từng chút một khi rơi vào tình trạng
kẹt xe. Tình trạng đó ngốn mất quá nhiều thời gian của tôi. Thêm nữa là, khi
xe chạy vèo vèo trên đường thông thoáng, tôi chẳng bao giờ ngờ đến chuyện
sẽ gặp tắc đường cả. Thế nhưng ngay khi có dấu hiệu tắc đường, lập tức tôi
sẽ ý thức được điều đó.
Chuyện xếp hàng trước các quầy dịch vụ ở ngân hàng, hay chờ đèn đỏ
cũng chẳng khá khẩm gì hơn. Cứ giả dụ con đường giữa điểm A và điểm B
có tới mười điểm đèn tín hiệu giao thông. Vậy trung bình thì một trong mười
điểm đó sẽ luôn là đèn đỏ, trong khi các điểm còn lại luôn là đèn xanh. Tuy
nhiên, bạn có lẽ phải mất hơn 10% thời gian chạy xe để đứng đợi tại điểm
