quả của người rợ. Tuy nhiên, người Sparta, gần như là cộng đồng Hy Lạp
cổ duy nhất không sống gần biển, đã chọn giải pháp chinh phạt các cộng
đồng Hy Lạp láng giềng, đó là người Messenia. Hành động này khiến họ
phải đương đầu với một thách thức khác có độ khắc nghiệt bất thường.
Cuộc chiến Sparta - Messenia đầu tiên (khoảng 736-720 trước CN) chỉ là
trò trẻ con so với cuộc chiến lần thứ hai (khoảng 650-620 trước CN), trong
đó các thần dân Messenia, được tôi luyện qua tai ương, đã đứng lên đấu
tranh vũ trang với các chủ nhân của họ. Mặc dù thất bại trong việc giành
quyền tự do cho riêng mình, song người Messenia đã thành công trong việc
làm lung lay toàn bộ tiến trình phát triển của người Sparta. Cuộc nổi dậy
của người Messenia là một sự kiện khủng khiếp đã khiến xã hội Sparta “rơi
vào thảm trạng cùng quẫn”. Từ đó trở đi, người Sparta không bao giờ được
ngơi nghỉ, không bao giờ có thể thoát khỏi phản ứng hiếu chiến của người
Messenia. Cuộc chinh phạt của họ đã cầm tù chính những kẻ đi chinh phạt,
cũng như người Eskimo bị nô dịch bởi chính cuộc chinh phục môi trường
Bắc Cực của mình. Và cũng như người Eskimo bị cột chặt vào chu kỳ sinh
tồn hàng năm, người Sparta cũng bị cột chặt với nhiệm vụ trấn áp các helot
(nông nô) người Messenia.
Người Sparta trang bị cho mình phương pháp để thực hiện kỳ tích
cũng giống như người Osmanli, đó là sửa đổi những tổ chức đã có sẵn để
thỏa mãn các nhu cầu mới. Nhưng trong khi người Osmanli có thể phát
triển dựa trên di sản xã hội phong phú của nền văn minh du mục, thì đối với
các tổ chức của người Sparta đó là sự điều chỉnh từ một hệ thống xã hội rất
sơ khai của những người rợ Doris đã xâm lược Hy Lạp trong thời kỳ
Völkerwanderung hậu Minoan. Truyền thuyết Hy Lạp quy thành tựu này
cho Lycurgus. Nhưng Lycurgus không phải là một con người - mà chỉ là
một vị thần; và các tác giả thực sự của nó có lẽ là một loạt các chính khách
sống vào cuối thế kỷ thứ sáu trước CN.
Trong hệ thống của người Sparta, cũng như trong hệ thống của Đế chế
Ottoman, đặc điểm nổi bật giải thích cả tính hiệu quả lẫn nhược điểm chết
người của nó, chính là sự rẻ rúng bản chất tự nhiên của con người. Tuy vậy,
