theo tinh thần Phật giáo, đó là để thoát khỏi vòng sinh tử luân hồi, có thể là
điều hay khi nó chỉ đơn thuần dẫn dắt các vì sao di chuyển theo quỹ đạo,
nhưng sẽ trở thành sự đơn điệu không thể chịu đựng nổi đối với bước chân
nhân loại chúng ta.
Có lý do nào, ngoài những ảnh hưởng mơ hồ của quỹ đạo các vì sao,
buộc chúng ta phải tin vào sự vận động theo chu kỳ của lịch sử nhân loại
không? Chẳng phải chính chúng ta, trong khi tiến hành nghiên cứu này, đã
cổ vũ cho một giả thuyết như thế hay sao? Tất cả những sự vận động từ
trạng thái Âm sang trạng thái Dương, thách thức sang phản ứng, thoái lui
sang trở lại, tiền bối sang hậu duệ mà chúng ta đã làm sáng tỏ thì thế nào?
Chẳng lẽ chúng không phải là các biến thể của đề tài đã được nhắc đi nhắc
lại không biết bao nhiêu lần từ đầu chương này đến giờ, “Lịch sử tự lặp lại
chính nó” hay sao? Dĩ nhiên, trong sự vận động của tất cả các lực lượng dệt
nên mạng lưới lịch sử nhân loại, rõ ràng là có một vài nhân tố tự lặp lại.
Tuy vậy, con thoi vẫn chạy tới lui liên tục trên khung cửi thời gian lần này
dệt ra một tấm thảm mà trên đó rõ ràng là có sự phát triển của mẫu thiết kế
chứ không chỉ đơn giản là sự lặp lại vô tận của cùng một kiểu mẫu. Điều
này chúng ta đã được chứng kiến nhiều lần. Hình ảnh ẩn dụ “bánh xe cuộc
đời” (hay “vòng luân hồi”) bản thân nó đã cho chúng ta một minh họa về sự
lặp lại diễn ra đồng thời với tiến trình. Phải thừa nhận rằng chuyển động
của “bánh xe” là lặp đi lặp lại một cách tương đối nếu so với trục bánh xe,
nhưng chiếc bánh xe chỉ được chế tạo và lắp ráp gắn liền với trục bánh xe
nhằm tạo ra động năng cho cả chiếc xe mà cái bánh xe chỉ là một bộ phận
trong đó. Và thực tế là chiếc xe, chính là lý do tồn tại của cái bánh xe, chỉ
có thể di chuyển nhờ vào chuyển động xoay tròn quanh trục của bánh xe
không có nghĩa là bản thân chiếc xe chỉ có thể chạy quanh một vòng tròn
cố định.
Sự phối hợp hai chuyển động khác nhau nói trên – chuyển động toàn
thể theo chiều tịnh tiến được sinh ra dựa trên một chuyển động xoay tròn
của một bộ phận – có lẽ là cốt lõi của cái mà chúng ta gọi là sự nhịp nhàng;
và chúng ta có thể thấy vai trò tương tự của các lực lượng, không chỉ trong
