NGÀY THỨ MỘT TRĂM LẺ CHÍN
Quốc vương Đamat khát khao muốn rõ trên đời này có những người sung
sướng trọn vẹn hay không. Vua bảo hoàng thân Sêypen Muluc:
- Ông hãy thả bộ dạo chơi trong kinh thành, hãy đi ngang qua các phố có
cửa hiệu những người thợ thủ công! Ông để ý xem, thấy người nào vui vẻ
nhất, hãy đưa về gặp ta!
Hoàng thân Sêypen Muluc tuân lệnh. Vài giờ sau, ông quay trở về cung
vua, gặp quốc vương Bêrêtđin-Lôlô. Nhà vua hỏi:
- Thế nào, ông đã làm xong việc ta truyền?
- Tâu bệ hạ, – hoàng thân đáp, – tôi đã đi ngang qua nhiều cửa hiệu. Tôi
đã nhìn thấy nhiều thợ thủ công các nghề khác nhau vừa làm việc vừa ca hát,
trông ai nấy có vẻ khá hài lòng với số phận của mình. Tôi để ý một anh thợ
dệt trẻ tuổi tên là Malek, anh ta luôn cười đùa sảng khoái với bạn bè. Tôi
dừng lại hỏi chuyện anh ta: “Này anh bạn, trông anh vui vẻ nhỉ! – Tính tôi
xưa nay vẫn vậy, anh đáp, tôi chẳng nghĩ tới chuyện buồn phiền làm gì.” Tôi
hỏi những người hàng xóm xung quanh, có đúng anh chàng này tính tình dễ
chịu vậy sao. Họ đều đáp, anh ta chỉ có việc cười đùa từ sáng đến tối. Thế là
tôi bảo anh chàng trẻ tuổi hãy theo ta về hoàng cung. Anh ấy hiện đang chờ
ở bên ngoài. Hoàng thượng có muốn tôi cho anh ta vào yết kiến ngài tại đây?
Nhà vua đáp:
- Ông cho anh ta vào! Ta muốn nói chuyện với anh ấy ngay nơi đây.
Hoàng thân Sêypen Muluc bước ra, chỉ lát sau quay trở lại cùng một
chàng trai mặt mũi sáng sủa, giới thiệu với vua. Người thợ dệt quỳ xuống lạy
chào quốc vương. Nhà vua bảo:
- Hãy đứng lên, Malek! Anh hãy nói thành thật ta nghe, có phải anh thật
sự hài lòng về cuộc sống hay không? Người ta bảo anh suốt ngày vừa làm
việc vừa cười đùa ca hát. Có vẻ như anh là người hạnh phúc nhất trong tất cả
thần dân của ta. Anh hãy nói ta nghe, có thật anh hoàn toàn bằng lòng về
cuộc sống của mình? Đấy là một điều quan trọng ta cần biết, anh phải nói
thành thật, không được phép giấu giếm ta chút gì.
Người thợ dệt đứng lên thưa:
Tâu hoàng thượng, cầu chúc người vạn thọ vô cương! Cầu mong cuộc đời
ngài luôn luôn đầy lạc thú! Nhưng cúi mong ngài cho phép kẻ nô lệ này khỏi
phải làm việc ngài vừa truyền. Kẻ này biết, không được phép nói không
đúng sự thật với bậc quân vương. Nhưng cũng phải thừa nhận có những sự
thật người ta không dám nói rõ với ai. Tôi chỉ có thể tâu hoàng thượng,
người ta nghĩ không đúng về tôi. Cho dù tôi luôn luôn cười vui ca hát, có lẽ
